Yuneec Typhoon H review: zesbenig werkpaard met doorgroeimogelijkheden

Sinds enkele weken is Yuneecs nieuwe paradepaardje leverbaar: de Typhoon H hexacopter. Met het nieuwe toestel richt Yuneec zich op de snel groeiende groep mensen die semi-professioneel aan de slag willen met luchtfotografie of het maken van dronevideo’s. In de toekomst komen daar door de modulaire opbouw van de Typhoon H nog andere toepassingen bij. Wiebe de Jager van Dronewatch ging aan de slag met het toestel om te zien hoe de Typhoon H in de praktijk bevalt.

Introductie
Voor lezers die onze eerdere berichten over de Typhoon H gemist hebben beginnen we met een korte beschrijving van het toestel. De aanduiding ‘H’ in de naam van het toestel duidt op het feit dat we hier met een hexacopter te maken hebben, de drone beschikt dus over zes propellers. Dat heeft volgens Yuneec als voordeel dat er 1 motor uit kan vallen zonder dat de drone direct uit de lucht valt. Ook zouden de 6 propellers zorgen voor een stabieler vlieggedrag.

Een andere noviteit is de toevoeging van een rudimentaire vorm van obstakeldetectie, in de vorm van ultrasoonsensoren aan de voorzijde van het toestel. Deze moeten ervoor zorgen dat de drone niet tegen massieve voorwerpen aanbotst. Een veel geavanceerde vorm van obstakeldetectie kan later worden toegevoegd middels de Intel RealSense-module, die ook als losse upgrade beschikbaar komt voor de Typhoon H Advanced uitvoering die hier wordt besproken. De Pro-uitvoering van de Typhoon H is standaard al voorzien van RealSense.

De armen van de drone kunnen eenvoudig ingeklapt worden, en de propellers zijn voorzien van een quick release-mechanisme, zodat je het toestel na gebruik snel tot compactere afmetingen terug kan brengen. Daardoor is de Typhoon H in een geschikte backpack (niet standaard meegeleverd bij de Advanced-uitvoering) prima te transporteren, alhoewel de Phantom van DJI nog een flink stuk kleiner is.

Bijzonder is dat het robuuste onderstel van de Typhoon H ingetrokken kan worden tijdens de vlucht. En dat heeft een goede reden: de camera die onder de drone hangt kan 360º draaien. Bijzonder is dat de camera oneindig door kan draaien, en dat heeft Yuneec voor elkaar gekregen door de videozender in de camera onder te brengen, in plaats van in de body van de drone. De CGO3+ camera neemt foto’s in 12 megapixels en filmt in 4K. En net zoals bij de Q500 kan de gimbal/camera-module eenvoudig afgenomen worden, zodat de camera ook gebruikt kan worden in combinatie met een handheld stabilizer (de SteadyGrip, niet meegeleverd).

De meegeleverde ST16 controller valt absoluut op, in positieve zin wel te verstaan. Deze is namelijk voorzien van een ingebouwde Android-tablet met een schermgrootte van 7″. Op dit scherm wordt de actuele vluchtinformatie getoond, evenals het beeld van de camera (first person view, FPV). Verder is de controller rijkelijk voorzien van tuimelschakelaars, schuifjes en draaiknopjes. Hierover later meer.

Eerste keer vliegen
Het uitvoeren van een eerste testvlucht geeft meestal al een goede eerste indruk van de gebruikservaring. Die begint bij het opladen van de accu’s. Daar moet je bij de Typhoon H even de tijd voor nemen, want de vliegaccu doet er ruim 2 uur over om op te laden, terwijl de controller zo’n 5 uur nodig heeft om volledig opgeladen te worden. Dat is best lang, zeker vergeleken met de accu’s van de Phantom, die je binnen een uurtje oplaadt. Op zich niet erg, maar wel onhandig als je gewend bent om met 3-4 accu’s op pad te gaan, dan moet je flink wat tijd uittrekken voor het oplaadtraject. Fijn is wel dat er standaard een autolader wordt meegeleverd, zodat je ook onderweg accu’s kunt opladen.

Eenmaal op de vlieglocatie aangekomen heb je tijdens het gereedmaken van het toestel continu het idee dat je iets vergeet. Dat komt doordat de meegeleverde ST16 controller reeds beschikt over een ingebouwd scherm, die via een live 720p videoverbinding het beeld van de camera weergeeft. Bij de Phantom of Inspire moet je eerst je smartphone of tablet op de controller bevestigen en deze aansluiten, en dat hoeft bij de Typhoon H dus niet. Dat scheelt toch weer wat handelingen en dat is altijd fijn. Ook het uitklappen van de armen en het bevestigen van de props is zo gedaan.

Na het inschakelen van de controller en de drone (altijd in die volgorde!) duurt het even voordat toestel en controller met elkaar verbonden zijn. Vervelend is dat het erg lang duurt voordat de videoverbinding is opgezet, ruim anderhalve minuut. Maar die lange opstarttijd zal volgens een vertegenwoordiger van Yuneec met een firmware-update verholpen worden, daar vertrouwen we dan maar op.

De kompascalibratie heeft wat meer voeten in de aarde dan bij andere, viermotorige systemen. Je moet het toestel in totaal zes keer om zijn as draaien, daarbij het toestel elke keer 60º roterend. Daar ben je dus wel even zoet mee. Toch is het raadzaam om het kompas met enige regelmaat te kalibreren, om storingen te voorkomen. Verder is het mogelijk om de gimbal en de bewegingsmeter te kalibreren, maar dat zal in de praktijk niet zo vaak nodig zijn.

Vlieggedrag en accuduur
Eenmaal in de lucht blijkt de Typhoon H inderdaad een lekker stabiel toestel te zijn, dat gevoelsmatig niet heel veel herrie produceert. Met het overhalen van een schakelaar wordt het landingsgestel soepeltjes ingetrokken, en kun je verder gaan vliegen. Als je de ultrasoon obstakeldetectie inschakelt, dan is de maximumsnelheid van het toestel beperkt: iets om rekening mee te houden als je wat langere afstanden wilt afleggen. Ook in de zogenaamde Smart Mode is de snelheid beperkt. De topsnelheid van 70 km/uur wordt alleen gehaald in de Follow Me-modus.

Op één acculading haalden we met gemak twintig minuten vliegtijd, en dat is erg netjes, zeker als je bedenkt dat er zes motoren aangedreven moeten worden. Het is alleen wel jammer dat de accu’s niet voorzien zijn van led-indicators die aangeven wat de actuele lading is. Er is dus geen manier om even snel te checken welke accu ook alweer vol of leeg was, daarvoor moet je de accu in de drone plaatsen, deze inschakelen, en dan op de controller aflezen wat het voltage is.

De Typhoon H heeft weinig moeite met wind. Tijdens een paar van onze testvluchten stond er een aardig briesje. De Phantom had beduidend meer moeite met het compenseren van deze zijwind dan de Typhoon H. Vooral bij het draaien van het toestel is het verschil goed merkbaar: de Phantom moet dan echt even opnieuw zijn positie innemen, de Typhoon H blijft gewoon op dezelfde plek hangen.

Verder kan de Typhoon H een aardige payload de lucht in tillen. Zeker omdat je de camera/gimbal module eenvoudig kunt verwijderen is het prima mogelijk om andere voorwerpen de lucht in te tillen. In ons geval had de Typhoon H er geen enkel probleem mee om een Panono 360º camera met een gewicht van 490 gram de lucht in te brengen. Wat het maximale draagvermogen is staat echter niet vermeld in de handleiding. Normaal gesproken is het startgewicht van de Typhoon H, met eigen camera en gimbal, 1.950 gram.

De drone kan bestuurd worden in diverse vliegmodi. Zo is er voor beginners de Smart Mode, waarbij het toestel ongeacht de richting van de neus naar toe toe komt vliegen als je de rechterstick naar je toe haalt. In Angle Mode vliegt de drone ‘zoals het hoort’, dus stick vooruit vertaalt zich in een voorwaartse beweging in de richting van de neus. In Return to Home Mode komt de drone in een rechte lijn terugvliegen naar het punt van opstijgen.

Via de controller kunnen er ook diverse automatische vliegprogramma’s geselecteerd worden, zoals Point of Interest of Curved Cable Cam. Laatstgenoemde programma zorgt ervoor dat de drone langs een aantal waypoints vliegt, terwijl de camera soepel meedraait om een vloeiend shot mogelijk te maken. Het is goed om te weten dat waypoints ‘voorgevlogen’ moeten worden; van tevoren waypoints inprogrammeren op een kaartje is er dus niet bij (überhaupt laat de ST16 geen kaart van de omgeving zien). Er is ook voorzien in Follow Me en Watch Me-programma’s. Bij Watch Me vliegt de drone achter de gebruiker aan (op basis van de GPS-ontvanger in de ST16 of Wizard controller), terwijl de camera automatisch het onderwerp in beeld houdt.

Controller
Het ingebouwde FPV-scherm geeft een helder en contrastrijk beeld. Je kunt alleen de stand van het display niet aanpassen om reflectie te voorkomen (of je moet de controller schuin houden, maar dat is niet echt een praktische oplossing). Zeker bij daglicht is het scherm soms lastig af te lezen door de kunststof beschermlaag die Yuneec heeft aangebracht. De meegeleverde zonnekap is dan ook geen overbodige luxe. De videoverbinding lijkt wat meer vertraging te hebben dan het LightBridge-systeem dat je aantreft in de Phantom 4 en Inspire 1 van DJI. Handig is dat je op het scherm een pijtje ziet dat aangeeft waar de home positie is.

De controller is erg groot, naar onze smaak. Deels is dat gewenning, tot nu toe hebben we voornamelijk gewerkt met de compacte zenders die bij de drones van DJI en Xiro worden geleverd. Ervaren modelvliegers zijn wellicht gewend aan grotere zenders, waarbij je je handen op de controller laat rusten. Ook is het even zoeken naar de juiste knoppen: naast de sticks voor de bediening van de drone telt de ST16 maar liefst 15 schakelaars en draaiknopjes, iets wat de beginnende dronepiloot misschien zal afschrikken. Maar als je eenmaal de weg weet dan is het wel handig dat je middels een tuimelschakelaar snel van flight mode kan wisselen, of de gimbal kan laten roteren met het daarvoor bestemde draaiknopje.

Het is wel jammer dat er op de controller geen apps van derden geïnstalleerd kunnen worden. Denk bijvoorbeeld aan een app als DronePan voor DJI, die je in staat stelt om automatisch een serie foto’s te maken ten behoeve van een panorama of 360º foto. Maar volgens een vertegenwoordiger van Yuneec komt hier op termijn verandering in en zal ook Yuneec haar platform open gaan stellen voor externe developers.

Behoorlijk vervelend is het feit dat tijdens een paar van de testvluchten de videoverbinding wegviel. Daarna duurde het weer ruim anderhalve minuut voordat de verbinding hersteld was, terwijl de drone hoog in de lucht de accu leeg zat te trekken zonder verder iets nuttigs te doen. Hier moet Yuneec echt iets aan doen. Het is al kwalijk genoeg dat de videoverbinding wegvalt terwijl de drone nog geen honderd meter van de zender verwijderd is. En als de verbinding dan wegvalt, dan moet deze snel hersteld kunnen worden als het signaal weer goed is.

Een ander minpunt waar we tegenaan liepen is het feit dat de gimbal traag reageert op de schuifknop voor de gimbal tilt. Regelmatig kwam het voor dat de gimbal in eerste instantie niet leek te reageren, waardoor we de tiltknop wat verder duwden. Dan komt de gimbal ineens in beweging, maar draait deze vervolgens te ver door. Ook het heel precies roteren van de gimbal is soms lastig. Met het knopje stel je de draaisnelheid in, terwijl het wat ons betreft meer voor de hand ligt om de draaihoek van de gimbal proportioneel afhankelijk te maken van de draaiknop. Maar oefening doet ook in dit geval wonderen.

Een laatste nadeel is dat de resterende accucapaciteit niet grafisch wordt weergegeven, bijvoorbeeld middels een balkje die de resterende vliegtijd aangeeft. In plaats daarvan geeft de controller het batterijvoltage weer. Als je eenmaal weet dat je snel moet gaan landen als de accuspanning daalt naar 14 volt dan valt er wel mee te leven, maar voor beginners is het ontbreken van zo’n indicatie niet handig.

Positief is dat de controller gepaird kan worden met een tweede controller. In deze zogenaamde Team Mode kan de Typhoon H bediend worden door twee personen. De piloot kan zich dan optimaal concentreren op de uitvoering van de vlucht, terwijl de camera wordt bediend door iemand die zich volledig kan focussen op het verkrijgen van de gewenste shots. Ook de (tijdelijk gratis bij de Advanced-versie meegeleverde) Yuneec Wizard kan gebruikt worden om de Typhoon H te besturen.

Obstakeldetectie
Standaard is de Typhoon H uitgerust met een sonarsysteem op basis van ultrasoon geluidsgolven om obstakels te detecteren. Zodra je bijvoorbeeld een muur tegenkomt, dan zal de drone halt houden en niet verder willen vliegen. Maar de obstakels moeten wel groot en massief genoeg zijn om geluidsgolven te reflecteren: de takken van een boom bijvoorbeeld zal de Typhoon H niet ‘zien’. Daar komt bij dat de obstakeldetectie alleen in voorwaartse vliegrichting werkt.

In de praktijk is het daarom de vraag of het zinvol is om gebruik te maken van obstakeldetectie, ook omdat de vliegsnelheid beperkt is als deze functie geactiveerd wordt. Bovendien werkt de obstakeldetectie gek genoeg niet in de Return to Home (RTH)-modus: juist dan is de kans op botsingen vrij groot, aangezien het toestel dan in een rechte lijn terug komt vliegen. Aan de andere kant: je moet de drone volgens de regels toch altijd in het zicht houden, dus zou je in theorie tijdens een RTH-actie geen obstakel tegen mogen komen.

Wil je toch dat de Typhoon H slim uitwijkt voor obstakels, dan kun je overwegen om voor de Typhoon H Pro te gaan. Deze is standaard voorzien van Intel RealSense. Deze module maakt tijdens het vliegen een 3D model van de directe omgeving, waardoor de drone in staat is om actief obstakels te vermijden en een alternatieve route te kiezen. Hoe dat werkt zie je in onderstaande video. De Intel RealSense-module komt ook beschikbaar als losse upgrade voor de Advanced-uitvoering van de Typhoon H.

Fotografie en filmen
Natuurlijk zijn we erg benieuwd naar de prestaties van de CGO3+ camera, die meegeleverd wordt met de Typhoon H. Het gaat om een camera die foto’s maakt in een resolutie van 12 megapixels en filmt in maximaal 4K resolutie. De beeldhoek is met 115º heel wat groter dan die van de Phantom 3 en 4, waarvan de camera een beeldhoek van 94º heeft. Daardoor krijg je dus wat meer van de omgeving te zien. De lens heeft een vaste brandpuntsafstand. Er is gelukkig amper sprake van fisheyevertekening. De beelden worden opgeslagen op een (meegeleverde) microSD kaart.

Als je foto’s wilt maken, dan moet je de Typhoon H eerst omschakelen naar de photo mode. Je kunt in de videostand wel foto’s maken, maar die krijgen dan een veel lagere resolutie. Zoals gezegd heeft de camera een vrij grote beeldhoek, waardoor je veel van de omgeving op de foto krijgt. Het nadeel is dat de foto’s aan de randen wat minder scherp zijn (maar dat geldt ook voor de camera van de DJI Phantom). Bij gebruik van de automatische witbalans heeft de CGO3+ de neiging de foto’s een wat ‘koele’ kleurzweem mee te geven, iets wat verholpen kan worden door te fotograferen in RAW of door handmatig de witbalans in te stellen.

Voor het instellen van de cameraparameters moet je via het scherm de submenu’s induiken. Dat is op zich gebruikelijk, alleen is het wel jammer dat je niet snel even de belichtingscompensatie middels een fysieke knop kunt aanpassen. Dat kan bij de Phantom en Inspire wel, en als je daar eenmaal aan gewend bent dan wil je niet meer terug. Zeker als je de camera van lucht naar grond of vice versa draait, dan wil je vaak snel even de belichting aan kunnen passen.

Qua detaillering presteert de camera van de Typhoon H prima voor zijn klasse, en is op dit vlak vergelijkbaar met de camera van de DJI Phantom 3/4. De sensor heeft wat minder last van beeldruis, vergeleken met de camera van de Phantom. Dat is met name van belang als je foto’s wilt maken bij slechte lichtomstandigheden of in de schemering.

Tijdens het filmen valt op dat de Typhoon H soms moeite heeft met de automatische witbalans en de belichting. Je zit duidelijke kleurvariaties tijdens fragmenten optreden, zoals in onderstaande video is te zien, vooral in de passage waar de drone opstijgt en de bomen langzaam uit beeld verdwijnen. Dat is te voorkomen door deze instellingen op handmatig te zetten, maar dat is niet iets voor beginners.

Vergeleken met het beeld dat uit een Phantom 3 komt rollen is het beeld van de Typhoon H wat minder verzadigd en minder contrastrijk. Ook neigt de witbalans naar het blauwe deel van het spectrum. Houd in het achterhoofd dat dit alles voor een groot deel tijdens de nabewerking aangepast kan worden. Ook kun je ervoor kiezen om de Image Style op Gorgeous te zetten, in plaats van Natural.

Conclusie
Yuneec heeft met de Typhoon H Advanced (verkoopprijs: € 1.399,-) een degelijk platform afgeleverd, dat dankzij de modulaire opbouw de potentie heeft om uit te groeien tot een zeer veelzijdig systeem. Het vlieggedrag van de Typhoon H is zonder meer goed te noemen. Door de inklapbare constructie is de drone bovendien eenvoudig te vervoeren. De bouwkwaliteit is goed en het toestel is netjes afgewerkt. De Typhoon H voelt aan als een werkpaard waarop je kunt vertrouwen, zeker dankzij de redundantie die het vliegen met zes propellers met zich meebrengt.

De ingebouwde ultrasoon obstakeldetectie heeft wat ons betreft in de praktijk weinig toegevoegde waarde. Het is jammer dat deze niet in RTH-modus werkt en dat de maximale vliegsnelheid omlaag gaat als deze functie ingeschakeld is. Ook werkt de ultrasoonsonar alleen bij grote, massieve obstakels, niet bij boomtakken en dergelijke. Op dit vlak presteert de Phantom 4 echt beter.

Wil je een echt geavanceerde vorm van obstakeldetectie, dan raden we aan om te kijken naar de Pro-versie met Intel RealSense. Deze is echter behoorlijk wat duurder: de verkoopprijs van de Typhoon H Pro, met Intel RealSense, backpack en tweede accu, is € 2.099,-. Of je 100% wilt vertrouwen op obstakeldetectie is een heel ander verhaal. Wij houden de drone liever helemaal uit de buurt van obstakels, maar het is fijn om te weten dat RealSense eventuele ellende kan voorkomen.

Het is jammer dat de CGO3+ camera en de videoverbinding qua prestaties wat achterblijven. De camera presteert op zich goed, maar het is vervelend dat het maken van de videoverbinding zo lang duurt en dat de verbinding tijdens het vliegen soms wegvalt. Ook werkt de automatische witbalans niet optimaal. We hebben echter het vermoeden dat één en ander via toekomstige firmware-updates nog wel verbeterd kan worden.

Een groot voordeel is dat de camera/gimbal-module eenvoudig verwisseld kan worden. Zo zit er bijvoorbeeld een infraroodcamera aan te komen voor de Typhoon H, die het toestel ineens voor heel andere doeleinden (bijvoorbeeld op het gebied van inspectie en beveiliging) geschikt maakt. En wie weet komt Yuneec in de toekomst nog wel met een betere camera op de proppen. Ook komt er een handheld stabilizer voor de CGO3+, een welkome aanvulling voor de videofilmer die ook graag op de grond wat mooi stabiele beelden wil opnemen.

Al met al is de Typhoon H een zeer geschikt toestel voor mensen die hun drone willen gaan gebruiken voor uiteenlopende toepassingen, zeker als er dadelijk de handstabilizer en infraroodcamera beschikbaar komen. Voor beginnende dronevliegers die graag snel de lucht in willen om mooie foto’s en filmpjes te maken is de Typhoon H minder geschikt, daarvoor heeft het toestel een wat te steile leercurve. Maar wie het niet erg vindt om zich wat langer in te lezen en flink wat te oefenen met de ST16 controller zal aan de Typhoon H veel plezier beleven.