So you wanna be a drone pilot, part 1: theorieopleiding NLR

Wie professioneel met een drone wil vliegen, bijvoorbeeld om inspecties uit te voeren of in opdracht foto’s of video’s te maken, moet beschikken over een vliegbrevet voor drones, het zogenaamde RPA-L. In de artikelenserie So you wanna be a drone pilot beschrijft Wiebe de Jager van Dronewatch het traject dat je moet afleggen om dit RPA-L te behalen. In dit eerste deel komt de theorieopleiding aan bod zoals die wordt gegeven door het Nederlands Lucht- en Ruimtevaartcentrum (NLR).

Momenteel is het NLR de enige Nederlandse organisatie die door de Inspectie Leefomgeving- en Transport (ILT) geaccrediteerd is om zowel de theorie- als het praktijkgedeelte te onderwijzen en de bijbehorende examens af te leggen. Wie de opleiding succesvol doorloopt ontvangt het RPA-L. Het is goed om te weten dat dit een Nederlands papiertje is, dat je niet zonder meer over de grens kunt gebruiken om op professionele basis met een drone te vliegen. Hier komt in de toekomst hopelijk verandering in, als de regelgeving verder gelijkgetrokken wordt.

9 theoriemodules

Het theoriedeel bestaat uit 9 modules, die in klassikale vorm worden onderwezen. In mijn geval ging het om een groep van 10 cursisten, die gedurende 3 dagen in Amsterdam werden ontvangen. De samenstelling van de groep was heel divers: van een tweetal stagiairs van een waterbeheerorganisatie tot een ondernemer die inspecties wil gaan uitvoeren, een makelaar, een GIS-deskundige, en mensen die uit persoonlijke interesse de opleiding volgen.

De lessen worden gegeven door verschillende docenten, allemaal werkzaam bij het NLR. Het is goed te merken dat het NLR zich met alle aspecten van luchtvaart bezig houdt: er is kennis aanwezig van alle aspecten van (on)bemande luchtvaart, en die komt bij deze opleiding goed van pas. Ook ontwikkelt het NLR zelf onbemande luchtvaartuigen, in de lesstof consequent aangeduid als Remotely Piloted Aircraft Systems (RPAS).

RPAS en vliegprestaties

De eerste module zoomt in op het RPAS zelf. Wat voor typen aandrijving zijn er? Uit welke onderdelen bestaat een drone? Waarom moet je voorzichtig zijn met LiPo accu’s? Welk instrumentarium staat de dronepiloot ter beschikking om bijvoorbeeld vliegrichting- en hoogte te kunnen aflezen?

De module vliegprestaties en planning gaat in op de factoren die bepalen hoe een drone zich in de lucht gedraagt. Zo moet je zorgvuldig omgaan met het positioneren van de payload (zoals een camera, of meetinstrumenten), want je wilt niet dat de drone zich slecht laat besturen doordat het zwaartepunt te ver uit het midden ligt.

Vluchtprincipes en navigatie

Meer theoretisch wordt het in de module over vluchtprincipes. Hier wordt uitgebreid uit de doeken gedaan welke krachten ervoor zorgen dat een multirotor of een fixed wing-toestel in de lucht blijft hangen en zich voort kan bewegen. Deze kennis zal je misschien niet direct nodig hebben tijdens het vliegen met een drone, maar het is wel zo handig om bijvoorbeeld te weten hoe het komt dat een multirotor op hooggelegen locaties misschien niet kan opstijgen.

Hoe je moet kaartlezen, hoe GPS werkt en hoe je een luchtvaartkaart moet interpreteren wordt behandeld in de module over navigatie. Het is belangrijk om je te realiseren dat navigatiesystemen een bepaalde onnauwkeurigheid hebben en dat je weet wanneer je extra op je hoede moet zijn. Ook is het van groot belang dat je als dronepiloot weet wat NOTAMs zijn en hoe deze van invloed kunnen zijn op je vluchtvoorbereiding.

Meteorologie, wetgeving en menselijke factoren

Een volgend onderdeel gaat over meteorologie. Welke weersomstandigheden zijn van invloed op het kunnen uitvoeren van een succesvolle vlucht, en welke bronnen zijn er voor betrouwbare weersinformatie en -voorspellingen? Hoe lees je een gecodeerd weerbericht?

Een zeer belangrijk onderdeel van de opleiding betreft luchtvaartwetgeving. Zodra je een onbemand systeem de lucht instuurt maak je deel uit van het luchtverkeer, en dan heb je ook de regels na te leven die gelden voor vliegverkeer. Je moet bijvoorbeeld weten in welke delen van het luchtruim je niet mag vliegen met een drone, en bij wie je moet zijn om actuele informatie op te vragen.

Dan is er een onderdeel over menselijke beperkingen en prestaties. Daarbij gaat het niet alleen om  de goede registratie van een vlucht, door middel van zintuigen als zicht en gehoor, maar ook om de verwerking van die gegevens. Want in noodsituaties moet je snel kunnen handelen en daarom is een goede geestelijke gesteldheid van essentieel belang.

Procedures en vluchtvoorbereiding

Elke piloot dient bepaalde procedures te volgen, en dat geldt ook voor een dronepiloot. Dat wordt nog eens onderstreept tijdens de module over operationele procedures. Degene die verantwoordelijk is voor een dronevlucht moet op de hoogte zijn van de juiste documenten en manuals en ervoor zorgen dat de voorschriften worden opgevolgd, voor, tijdens en na een vlucht. Als het misgaat moet deze persoon kunnen bewijzen dat er in lijn met de voorschriften is gehandeld.

Het laatste onderdeel gaat over vluchtvoorbereiding. Hier komen eigenlijk alle lijnen weer samen: als je een vlucht gaat voorbereiden krijg je te maken met kaartlezen, luchtvaartwetgeving, meteorologie, operationele procedures: alle seinen moeten op groen staan voordat je een vlucht mag uitvoeren. Tijdens de module is er ook tijd voor het doornemen van een oefening.

Geen specifieke vooropleiding benodigd

Alhoewel het tempo behoorlijk hoog ligt en er nogal uiteenlopende onderwerpen worden behandeld is het theoriedeel prima bij te benen. Je hoeft geen specifieke vooropleiding hebben om het theoriedeel te kunnen doorlopen, alhoewel basiskennis van natuurkundige principes wel een pré is. Het gaat er vooral om dat je nauwkeurig werkt en dat je weet waar je welke informatie kunt vinden, dan kom je eigenlijk een heel eind. De rode draad is dat je weet wat de (on)mogelijkheden zijn van een RPAS en dat je altijd de veiligheid (van mensen op de grond en van ander luchtverkeer) voorop stelt.

Na het bijwonen van de cursusdagen kun je alles nog eens op je gemak nalezen in het dikke studieboek dat het NLR aan de studenten ter beschikking stelt. Dit boek ga ik dan ook zeker nog een keer doornemen, ter voorbereiding op het examen dat over drie weken plaatsvindt. En daarna kan ik hopelijk door naar het praktijkgedeelte!