Achtergrond

Kan een terroristische aanslag met een drone voorkomen worden?

In een nieuwe analyse waarschuwt de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) dat jihadisten mogelijk aanslagen gaan uitvoeren met gebruik van drones. Hoe groot is die dreiging precies, en kunnen terreuraanvallen met behulp van drones überhaupt voorkomen worden?

De laatste maanden komen er vanuit landen als Irak en Syrië regelmatig rapporten van aanslagen met behulp van kleine drones. Soms zijn dat zelf ontwikkelde toestellen, maar steeds vaker zet men hiervoor ook commercieel verkrijgbare drones in. Het feit dat terroristen gebruik maken van drones is niet heel verrassend, de technologie is immers alomtegenwoordig en de mogelijkheden worden alleen maar groter. Aanvankelijk werden drones alleen gebruikt om zelfmoordaanslagen te filmen en de vijand te bespioneren, maar tegenwoordig worden de drones zelf ook uitgerust met explosieven.

Een strijder van IS poseert met een DJI Phantom

Kans op aanslag met drone ‘reëel’
Als gevolg van deze ontwikkeling is de NCTV nu bang (en daarin staat de dienst niet alleen) dat jihadisten ook in ons land aanslagen zullen gaan plegen met behulp van drones, geïnspireerd door de beelden die door IS op internet worden gezet. Er zijn weliswaar geen concrete aanwijzingen voor zo’n aanslag, maar de NCTV bestempelt de kans op zo’n aanslag in Nederland ‘reëel’.

Het is inderdaad niet zo heel moeilijk om een aanslag te plegen met een drone. De maximale payload die een gemiddelde consumentendrone kan vervoeren is weliswaar niet zo heel groot, maar een kilo of twee aan springstoffen vervoeren is geen probleem. Daarnaast zou een drone ook ingezet kunnen worden om vanaf grote hoogte radioactief materiaal of biochemische stoffen te verspreiden: aan huiveringwekkende scenario’s geen gebrek.

Kwaadaardige drones tijdig opmerken
De vraag is nu in hoeverre zo’n kwaadaardige drone tijdig opgemerkt of zelfs onschadelijk gemaakt kan worden. Dat is een lastig verhaal, zeker als de aanslag zou plaatsvinden op een locatie die niet extra bewaakt wordt, zoals dat bijvoorbeeld bij specifieke evenementen het geval is. Het feit dat de bestuurder van een drone letterlijk op kilometers afstand kan staan maakt de pakkans niet bepaald groter.

Feitelijk zijn er vier manieren om een drone op te merken: visueel, op basis van geluid, op basis van radar, of op basis van detectie van specifieke radiosignalen die door de drone gebruikt worden. Alhoewel de detectiesystemen steeds gevoeliger worden, zijn deze methoden alleen maar zinvol bij de bewaking van specifieke locaties: om altijd en overal drones te detecteren, dat is zo goed als onmogelijk. Daar komt bij dat al deze detectiesystemen niet waterdicht zijn.

Anti-drone maatregelen
Maar zelfs als een vijandige drone al opgemerkt wordt, dan is het nog maar de vraag of deze onschadelijk gemaakt kan worden. Er gebeurt heel veel op dit vlak: de politie experimenteert met de inzet van roofvogels die malafide drones uit de lucht moeten plukken, er worden radio jammers ontwikkeld die de besturing van drones moet overnemen, en er bestaan zelfs drones met vangnetten die andere drones kunnen vangen en een soort bazooka’s die vangnetten afschieten vanaf de grond. Tot slot zijn er ook nog laserwapens in ontwikkeling die ongewenste drones uit de lucht moeten schieten.

Al deze technologieën en maatregelen bevinden zich echter in de kinderschoenen. Bovendien geldt dat de betreffende anti-drone maatregel én op de juiste plek beschikbaar moet zijn, én snel genoeg ingezet moet kunnen worden als er sprake is van een acute dreiging (tussen eerste waarneming en aanslag zit misschien maar een paar minuten), waarbij de vijandelijke drone liefst niet ongecontroleerd naar beneden komt, aangezien deze dan alsnog voor veel ellende kan zorgen.

Conclusie
Een aanslag met een drone zou zeker in psychologisch opzicht een sterke uitwerking hebben. Vooral het feit dat de dader zich letterlijk kilometers verderop kan bevinden ten tijde van de aanslag, en de noviteit van een aanslag gepleegd met een technologie die nog altijd ver van ingeburgerd is, zou leiden tot veel maatschappelijke beroering, en dat is nu juist waar terroristen op uit zijn: met zo min mogelijk middelen zoveel mogelijk paniek veroorzaken.

De zorgen van de NCTV zijn dus zeker reëel, maar we moeten niet vergeten dat wat voor drones geldt, eigenlijk voor alle technologieën geldt die in verkeerde handen terecht komen. Dat zien we de laatste tijd bijvoorbeeld ook met vrachtwagens, die in de handen van lieden met foute bedoelingen van onschuldig vervoermiddel in een kwaadaardig moordwapen veranderen. Dergelijke aanslagen zijn bijna niet te voorkomen of tegen te houden, omdat vrachtwagens nu eenmaal alomtegenwoordig zijn, en dat geldt inmiddels ook voor drones.

De conclusie is vooralsnog dat aanslagen met behulp van drones zeker niet zijn uit te sluiten en dat er helaas ook weinig tegen te doen valt. Drones dan maar helemaal verbieden is echter geen optie: het is prima mogelijk om met algemeen beschikbare componenten zelf een drone te bouwen. Ook strengere geofencing afdwingen (door middel van software zorgen dat drones niet op bepaalde locaties kunnen vliegen) is geen oplossing, aangezien niet alle dronefabrikanten deze technologie op dezelfde manier inzetten, en ook geofencing kan omzeild worden, of in het geval van zelfbouw zelfs helemaal weggelaten worden.

Niet overdrijven
We kunnen ons absoluut niet vinden in het advies van terrorismebestrijder Dick Schoof, die tegenover RTL Nieuws verklaarde dat mensen ‘alert moeten zijn op drones’ en zelfs melding moeten maken van drones bij de autoriteiten. Op die manier wordt elke legitieme dronevlieger ineens gezien als een potentiële terrorist, en dat zet de verhoudingen in een sector die toch al onder vuur ligt alleen maar extra op scherp. Dit nog los van het feit dat drones inmiddels al tientallen mensen het leven gered hebben.

Avatar foto

Wiebe de Jager

Wiebe de Jager (@wdejager) is oprichter van Dronewatch en auteur van de boeken Dronefotografie en Dronevideo's maken. Wiebe is A1/A2/A3 gecertificeerd dronepiloot en beschikt over een exploitatievergunning voor de Specific categorie.

2 gedachten over “Kan een terroristische aanslag met een drone voorkomen worden?

  • Beste Wiebe, goed artikel.

    Ik kan me ook helemaal vinden in je opmerkingen op het eind. Het gaat er immers niet om om alle drone-gebruikers ineens een verdachte te laten worden van een mogelijk te plegen aanslag, net zoals elke vrachtwagen chauffeur nu niet een potentiële misdager zal worden. Dat angsten zo werken dat je ook ’te alert’ kunt worden is menselijk maar eenieder angstig maken voor een drone gaat wel heel erg ver. Sociale controle wat de ander bezig houdt en hoe je vreemd gedrag kunt tegen komen en doorgeven aan de instanties lijkt me een beter advies.

    Paul Kruijssen, P Projects, Mensen maken het Merk

    Beantwoorden

Laat een antwoord achter aan Paul Kruijssen Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Meld je aan voor onze nieuwsbrief!

Vul hieronder je gegevens in en blijf op de hoogte.

Open nieuwsbrief aanmeldformulier