DJI Osmo Pro met Zenmuse X5 review
Ruim twee jaar geleden alweer kwam DJI met de Zenmuse X5 camera op de markt, een op de Micro Four Thirds (MFT)-standaard gebaseerde cameragimbal bedoeld voor de Inspire 1. De Zenmuse X5 werd een jaar later ook beschikbaar gemaakt in combinatie met de Osmo handstabilizer, in de vorm van de Osmo Pro. Wiebe de Jager van Dronewatch nam een door CameraNU.nl beschikbaar gestelde Osmo Pro mee op een roadtrip door Australië en voelde het systeem daar uitgebreid aan de tand.
Camerastabilisatie
DJI is niet voor niets in tien jaar tijd uitgegroeid van een zolderkamerstartup naar een miljoenenbedrijf met tienduizenden medewerkers. Het bedrijf had al in een vroeg stadium door dat de zelfontwikkelde camerastabilisatietechnologie voor drones ook op de grond toepasbaar zou zijn. Het bedrijf kwam onder andere met de Ronin op de markt, en met de Osmo, een stabilizer waarmee je vanuit de hand stabiele beelden kunt schieten.
De Osmo van DJI is een stabilizer op basis van een gimbal, die eenvoudig in de hand is te houden. Als display doet je smartphone dienst, net zoals bij de drones van DJI. In de meest kale versie bestaat de Osmo alleen uit een handgreep met daarin de accu, de gimbal met daarop een camera, en een houder voor je smartphone. Naar wens kun je dit uitbreiden met andere accessoires, zoals een externe microfoon, of in het geval van de Osmo Pro een focus wheel.
De eerste versie van de Osmo kwam met de Zenmuse X3 camera (bekend van de Inspire 1). Toen DJI de Zenmuse X5 (en raw-variant X5R) op de markt bracht, werd deze ook geschikt gemaakt voor de Osmo. Die bundel werd beschikbaar gemaakt onder de naam Osmo Pro, of Osmo Raw in het geval van de X5R. Alhoewel DJI inmiddels net een nieuwe MFT-camera heeft gelanceerd (de Zenmuse X7), is de Zenmuse X5 in combinatie met de Osmo nog altijd gewoon te koop. Voor ons reden om alsnog aandacht te besteden aan de Osmo Pro en Zenmuse X5, in de vorm van deze review.
Belang van grondbeelden
Tijdens de eerste editie van het Dutch Drone Film Festival dat eerder dit jaar plaatsvond bleek al dat een goede dronevideo niet per se bestaat uit alleen droneshots. Een goede video vertelt een verhaal, en daarvoor zijn vaak ook grondbeelden vereist. Feit is wel dat we als kijker inmiddels gewend zijn geraakt aan de vloeiende beelden waar drones dankzij hun gimbals om bekend staan. Die techniek wil je dus ook graag kunnen toepassen op grondbeelden, en dat is waar de Osmo goed van pas komt.
Met de Osmo mikt DJI vooral op de videomaker die naast stabiele dronebeelden ook stabiele grondbeelden wil kunnen afleveren, zonder te investeren in uitgebreide gimbalsystemen. De Osmo is vooral een mobiel systeem, dat je makkelijk mee kunt nemen. Of je nu lopend, fietsend of gewoon staand shots maakt: de gimbal in de Osmo zorgt ervoor dat de camera op hetzelfde punt gericht blijft. Op die manier kun je bijvoorbeeld ook het effect van een slider simuleren, door de Osmo langzaam heen en weer te bewegen tijdens het maken van een shot.
De Osmo Pro is een versie van de Osmo die volgens DJI bedoeld is voor professionele videomakers: de Zenmuse X3 van de gewone Osmo is leuk, maar is qua beeldkwaliteit soms niet goed genoeg voor professionele toepassingen. Daarbij komt dat de Zenmuse X3 niet van andere objectieven voorzien kan worden. Dat is bij de Zenmuse X5 wel mogelijk: de camera is voorzien van een MFT-vatting die het verwisselen van lenzen mogelijk maakt. In een aantal gevallen is daarvoor wel een adapterring vereist. En voor wie zeer hoge eisen stelt aan de beeldkwaliteit is er dus een Raw-uitvoering van de X5, de X5R.
Specificaties
Het Zenmuse X5 camerasysteem van DJI maakt zoals gezegd gebruik van het Micro Four Thirds sensorformaat. Daardoor kunnen opnamen gemaakt worden in een veel hogere kwaliteit, doordat de sensor veel groter is. De sensor biedt 13 stops aan dynamisch bereik en een maximale fotoresolutie van 16 megapixels. De maximale ISO bedraagt 25.600. Filmen kan in een maximale resolutie van 4096×2160 pixels, ofwel ultra HD. In deze resolutie is een maximale framerate van 25 (PAL) of 30 fps (NTSC) mogelijk. In 1080p HD is het mogelijk om te filmen met 50 of 60 fps.
Het systeem wordt geleverd in twee uitvoeringen, de Zenmuse X5 en Zenmuse X5R. De X5 heeft een maximale bitrate van 60 Mbps, en schrijft beelden gecomprimeerd weg met gebruik van de h.264 codec. De X5R biedt ondersteuning voor lossless cinema 4K Raw video (gemiddelde bitrate: 1,7 Gbps), een formaat dat meer mogelijkheden biedt tijdens de nabewerking. Opnamen worden bij dit systeem weggeschreven op een 512 GB SSD. Tegelijk worden ook gecomprimeerde beelden weggeschreven op een SD kaartje, wat beeldcontrole op locatie makkelijker maakt. Gebruikers van de X5R melden wel dat de camera veel geluid maakt, door de ingebouwde ventilator, en veel energie vraagt.
Voor deze review werd de basisuitvoering van de Osmo Pro aan de tand gevoeld, dus met de Zenmuse X5, zonder de mogelijkheid om in Raw te schieten. Het ging daarbij wel om de uitgebreide uitvoering, bestaande uit de Osmo handle met X5 adapter, vier accu’s, een focus wheel, en een 15mm objectief van DJI (30mm equivalent) met een maximale diafragmaopening van f/1.7. Deze werd voorzien van een B+W polarizer filter om ongewenste reflecties te voorkomen en de kleuren wat te kunnen aanzetten. Om het geheel te vervoeren werd gebruik gemaakt van de Osmo Pro Carrying Case.
Eerste indruk
De Osmo Pro en Zenmuse X5 maken een zeer degelijke indruk. Zowel handvat als gimbal, camera en telefoonmount zien eruit alsof deze wel een stootje kunnen hebben. Het geheel is wel fors te noemen, zeker als je de (optionele) focus wheel monteert. Het verschil in gewicht en omvang met een systeemcamera op een handstabilizer is dan niet zo heel groot meer. Jammer is dat de houder voor de smartphone niet groot genoeg is om bijvoorbeeld een iPad Mini te monteren, tenzij je optionele extenders monteert. Een forse iPhone 8 plus met hoesje eromheen past wel met gemak in de standaard houder.
De Osmo Pro wordt van energie voorzien door een 1.225 mAh LiPo accu die in het handvat past. Het is te adviseren om een aantal accu’s aan te schaffen, want op één accu kun je niet zo heel lang filmen. Wij haalden zo’n dertig minuten filmtijd uit één accu. Dat lijkt weinig, maar gedurende onze test bleken we vaak niet meer dan twee acculadingen op een dag te verstoken, omdat we steeds relatief korte filmfragmenten opnamen. Een X5R vraagt meer energie en doet dus minder lang met een accu. De beelden worden in het geval van de Zenmuse X5 opgeslagen op een microSD geheugenkaartje dat je in de cameramodule schuift. Bij de X5R worden de beelden opgeslagen op een SSD.
Meekijken met wat de camera registreert gaat via de (oorspronkelijke) DJI Go app. Nadat je telefoon via wifi gekoppeld is met de Osmo krijg je het camerabeeld te zien en kun je de instellingen aanpassen. En daarmee zijn we meteen bij het zwakste punt van de Osmo aangeland: iedere keer dat je de camera inschakelt moet je dus wachten op het totstandkomen van de wifiverbinding, voordat je iets kunt doen. Uiterst vervelend is dat de app daarbij soms om de een of andere reden geen beeld geeft en je de Osmo Pro opnieuw moet opstarten. Om een spontane gebeurtenis vast te leggen is de Osmo Pro dus totaal ongeschikt, bleek helaas ook tijdens onze reis. Een toevallig voorbijhopsende kangoeroe en een overvliegende zwerm kaketoes kregen we bijvoorbeeld niet vastgelegd.
De standbymodus, waarbij de wifiverbinding actief blijft terwijl de rest van het systeem is uitgeschakeld, biedt helaas weinig soelaas: na het ‘wakker maken’ van de Osmo Pro duurt het vaak alsnog lang voordat je beeld te zien krijgt (en soms verschijnt er helemaal geen beeld en moet je de Osmo Pro opnieuw opstarten). Daar komt bij dat de accu van de Osmo Pro in de standbymodus toch langzaam leeg loopt, en dat je je telefoon niet echt kunt gebruiken zolang deze in de houder zit.
(Als je beschikt over een Android smartphone of een DJI CrystalSky monitor, dan is er trouwens een oplossing voor het wifiprobleem: DJI biedt voor deze toestellen namelijk een kabeltje aan die het opzetten van een wifiverbinding overbodig maakt. iOS-gebruikers vissen helaas achter het net.)
Bediening via DJI Go
Wie gewend is aan DJI Go voor het besturen van een drone zal zich snel thuisvoelen in de bediening van de Osmo Pro via de app, alhoewel de interface er toch best anders uitziet als wanneer je een Phantom of Inspire met de app bestuurt. Je kunt er natuurlijk voor kiezen om volledig automatisch te werken en de Osmo Pro de settings voor diafragma, witbalans, sluitertijd en iso te laten bepalen, maar voor optimale controle kiezen we voor manuele bediening.
Voor onze test in Australië moesten we een lastige keuze maken: in 4K filmen, maar dan beperkt zijn tot 25 fps, of toch maar 1080p HD in 50 fps? Uiteindelijk kozen we voor het laatste, om de mogelijkheid te hebben om het opgenomen beeld tijdens de montage in slowmotion weer te geven. Met als gevolg dat de uiteindelijke reisvideo dus ‘slechts’ HD resolutie heeft. De witbalans werd vastgezet op 5.600k, en de sluitertijd bleef op 1/100 staan (volgens de vuistregel: sluitertijd is idealiter 2x de framerate). Als instelling voor het kleurprofiel kozen we voor Cinelike D. Daarbij wordt het contrast en de kleurweergave flink afgezwakt opgeslagen, met als voordeel dat je in de montage meer controle en speelruimte hebt als het gaat over de uiteindelijke kleurweergave.
Onderstaande reisvideo werd in zijn geheel opgenomen met de DJI Phantom 4 Pro en Osmo Pro (de onderwaterscènes uitgezonderd):
Loopbewegingen
Ook in Nederland gingen we onder uiteenlopende omstandigheden aan de slag om beeld te schieten met de Osmo Pro. Over de stabilisatie valt weinig te klagen: die is gewoon goed. Er is wel sprake van een belangrijke beperking: ongewenst rotaties van de camera worden feilloos gecompenseerd, maar ongewenste translaties niet. Met andere woorden: tijdens het lopen bijvoorbeeld zal het beeld op en neergaan, tenzij je een speciaal loopje hebt ontwikkeld waarbij je loopt alsof je een ei tussen je knieën hebt geklemd die onder geen enkele omstandigheid mag vallen. Je kunt er ook voor kiezen om nog een Z-Axis stabilizer te kopen, een geveerde zwanenhals die ervoor moet zorgen dat loopbewegingen worden gecompenseerd.
De beste resultaten haal je als je filmt vanuit een rijdende auto of op een fiets, of als je tijdens het lopen geen objecten heel dichtbij de lens hebt: bij het filmen van objecten die ver verwijderd zijn heb je geen last van de kleine perspectiefverandering als gevolg van het op- en neerbewegen van de camera. De Osmo Pro helpt ook om sliderbewegingen te simuleren: je beweegt dan langzaam van links naar rechts (vanuit je arm, of door langzaam van het ene been op het andere te gaan staan) terwijl je filmt. Dat levert een heel cinematisch effect op, dat vooral goed werkt als je bijvoorbeeld gras of een boom op de voorgrond hebt. Het vergt wel enige oefening, want op- en neergaande bewegingen als gevolg van het trillen van je arm worden niet gecompenseerd.
Handig is dat je de kijkrichting van de camera snel kunt aanpassen met een kleine joystick op het handvat. Daardoor kun je leuke perspectieven innemen, bijvoorbeeld door de Osmo Pro boven je hoofd of juist dichtbij de grond te houden. Dan draai je de camera eenvoudig met de joystick in de gewenste opnamerichting. Er is voorzien in een knopje waarmee je de camera weer naar het uitgangspunt brengt, en er is ook een selfieknop: de camera draait dan 180º zodat je jezelf kunt filmen. Met de Pitch Lock functie kun je voorkomen dat de camera omhoog of omlaag draait als de oriëntatie van de handgreep verandert, en daarmee dus de horizon in het midden houden.
Onderstaande video werd geheel vanuit de hand opgenomen. De belichting stond op automatisch, en er werd gefilmd in 4K 25 fps, vlak kleurprofiel:
Focussen
In de praktijk zijn de opname-instellingen van de Osmo Pro makkelijk in te stellen. Dat gaat in het geval van de manual opnamemodus met behulp van sliders, waarmee je snel de diafragmawaarde verandert om de belichting goed te krijgen of de ISO-waarde aanpast als de lichtsituatie dat vereist. Het histogram is daarbij een onmisbaar hulpmiddel, want zeker in daglicht kun je op het scherm meestal niet goed beoordelen of je de scene goed belicht aan het opnemen bent.
Irritant is wel dat de diafragmawaarde elke keer weer op maximaal (f/1.7) staat nadat de Osmo Pro opnieuw wordt ingeschakeld. Je moet eigenlijk altijd het diafragma knijpen, en het zou handig zijn dat de laatste waarde bewaard blijft. Daar komt bij dat het scherpstellen via de app erg onhandig werkt. Dat gaat ook met behulp van een virtuele slider, maar het focusbereik is best groot en de focus peaking assistent werkt maar matig. In principe wordt het object dat in focus is rood omrand, maar dat werkt lang niet altijd goed en dan moet je een beetje op het oog kijken of alles scherp is, en dan merk je dat de live videoweergave via de DJI Go app eigenlijk niet voldoende resolutie heeft om dat goed te kunnen beoordelen. Je bent dus veel tijd kwijt aan het verkrijgen van een goede focus, zeker als je dicht op je onderwerp zit.
De focus wheel, die we voor de zekerheid bijbestelden voor de review, is eigenlijk een essentieel hulpmiddel. Met dit (nogal groot uitgevallen) focuswiel kun je eenvoudig de focus aanpassen, alsof je aan de focusring van een lens draait (die er in het geval van de Osmo Pro niet is). Dankzij het focuswiel draai je het objectief letterlijk in een handomdraai naar ‘oneindig’, iets wat je per definitie doet als je veraf gelegen objecten of landschappen filmt. Ook kun je met het focuswiel subtiel de aandacht in een scene verschuiven van een dichtbij gelegen onderwerp naar een verder verwijderd onderwerp. De focus wheel is voorzien van fysieke stops, zodat je precies kunt instellen waar de focuswaarde tijdens zo’n ‘focus pull’ begint en eindigt.
Beeldkwaliteit
Dankzij de flinke diafragmaopening van de geteste 15mm lens kun je heerlijk stoeien met bokeh (de onscherpe weergave van de achtergrond als een nabij hoofdonderwerp scherp in beeld is). Als dronefotograaf doe je daar normaal gesproken niet zoveel mee, omdat je niet dicht op onderwerpen kunt of mag komen, maar met de Osmo Pro is dat natuurlijk een ander verhaal. Samen met de stabilisatie van de gimbal krijg je boterzachte videobeelden uit de Osmo Pro, die zich perfect lenen voor de nodige detailshots op de grond in je (drone)video’s.
Zoals eerder aangehaald is het steeds weer moeten wachten op de wifiverbinding wel een groot nadeel. Daardoor mis je eigenlijk alle zich spontaan voordoende momenten, iets wat zeker tijdens het maken van een travel video een absolute no-go is. Een systeemcamera is vaak met een paar seconden klaar voor de actie, terwijl je met de Osmo Pro toch wel een minuut bezig bent met opstarten. Je moet dus heel erg anticiperen en geluk hebben dat je spontane moment lang genoeg duurt om vast te leggen.
Bij het bekijken van de beelden valt verder op dat de Osmo Pro soms behoorlijk wat moeite heeft met een correcte kleurweergave. Zeker felrode objecten komen bijna paars uit het systeem rollen als deze wat overbelicht zijn. Let dus op dat je niet te enthousiast bent met het opendraaien van je diafragma en het tegen overbelichting aan vastleggen van beeld. Of dit ligt aan de sensor of aan de firmware is ons niet duidelijk, maar het is wel iets om rekening mee te houden tijdens de kleurcorrectie. Filmen in D-log en toepassing van een geschikte lut kan ook nog helpen om kleurfouten te voorkomen. Overigens zijn er X5R-gebruikers die ons meldden geen problemen te hebben met de kleurregistratie, dus wellicht spelen er andere factoren mee.
Eén van de voordelen van de Osmo Pro, dat je het objectief kunt wisselen, hebben we niet kunnen testen aangezien we maar over één 15mm objectief konden beschikken tijdens de review. De 15mm (30mm equivalent) is wel een heel plezierige walk around-lens. Alle grondbeelden in de reisvideo die we hebben opgenomen met de Osmo Pro zijn dus opgenomen met dit 15mm objectief. Nu ben je als dronefotograaf vaak wel gewend aan het feit dat je gebonden bent aan een vaste brandpuntsafstand, en daar valt heel creatief mee om te gaan, maar een professional zal uiteraard wel graag van lens kunnen wisselen. Het aanbod van geschikte lenzen is niet zo heel groot, en bij sommige objectieven heb je een lensadapter nodig, houd dat in de gaten.
Voor professionele resultaten kom je niet om de X5R heen. De bitrate van de X5 (maximaal 60 Mbps) is te beperkt voor professionele producties. Er zijn videomakers die zweren bij de X5R in combinatie met de Osmo Pro, omdat er maar weinig systemen met mechanische beeldstabilisatie en 4K Raw capaciteit zo compact zijn als deze camera.
Inspire 1 Pro
Mocht je nog beschikken over een inmiddels wat verouderde Inspire 1 met Zenmuse X3, dan kun je overwegen om je drone geschikt te maken voor de X5(R). Alhoewel de camera en gimbal in principe zonder meer onder je Inspire gehangen kunnen worden zul je toch een paar modificaties moeten (laten) doen. Zo moet de gimbalophanging aangepast worden in verband met het extra gewicht, en moeten de poten van het landingsgestel iets verhoogd worden om ruimte te maken voor de wat grotere Zenmuse X5 als het systeem aan de grond staat.
Op die manier kun je van je Inspire 1 een systeem maken dat toch weer even met de tijd meekan, ook al is er sinds kort een Zenmuse X7 op de markt (die echter alleen op de Inspire 2 past). Een Inspire 1 met Zenmuse X5 kan voorzien worden van verschillende objectieven, en daardoor wordt het systeem wat veelzijdiger. Iets om rekening mee te houden is het feit dat de Zenmuse X5 geen heel hoge bitrate haalt, namelijk een magere 60 Mbps. Zelfs de camera van de Phantom 4 Pro haalt een hogere bitrate, namelijk 100 Mbps. Alleen als je voor de X5R gaat profiteer van je hogere bitrates, waardoor er meer detail bewaard blijft in de opnamen.
Je zou kunnen zeggen dat een Inspire 1 die een upgrade krijgt in de vorm van een Zenmuse X5 of X5R verandert in een Inspire 1 Pro of Inspire 1 Raw, systemen die nog altijd te koop zijn bij DJI. Dat is niet helemaal waar, want de Inspire Pro/Raw hebben ook sterkere motoren dan de oorspronkelijke Inspire, maar qua camerawerk zijn de systemen min of meer vergelijkbaar. Verwacht geen hele lange vliegduur: maximaal 18 minuten bij de Pro en 13 minuten bij de Raw als je gebruik maakt van TB48 accu’s.
Conclusie
De Osmo Pro heeft een paar inherente nadelen, zoals het moeten wachten op de wifiverbinding voordat je kunt filmen, waardoor het systeem voor een aantal toepassingen minder geschikt is. Zeker als je veel spontane momenten wilt vastleggen is de Osmo Pro niet zo heel bruikbaar. Dan kun je beter investeren in een snel opstartende systeemcamera, eventueel aangevuld met een compact gimbalsysteem of een Ronin stabilizer. Tegenwoordig is het aanbod van stabilizers bijzonder groot, dus de Osmo Pro is zeker niet de enige redelijk compacte optie voor het maken van stabiele videobeelden vanuit de hand. Alleen als je gebruik maakt van een Android smartphone of CrystalSky monitor kun je het wifiprobleem omzeilen.
Wil je het uiterste uit de camera halen dan raden we aan om ook de optionele focus wheel aan te schaffen. Het bedienen van alle settings via de app is niet superhandig, je mist al snel de fysieke controls die je op een gewone camera wel hebt. Dat je voor iets essentieels als focus een tastbare knop kunt toevoegen is wel zo fijn, alleen maakt het de Osmo Pro er niet compacter op. Jammer is dat de focus wheel niet te gebruiken is op de controller van de Inspire 1. Wil je die mogelijkheid toch hebben, dan moet je de zogenaamde focus remote kopen.
Alhoewel er fijne beelden uit de Osmo Pro komen rollen is het wel opletten geblazen met de kleurregistratie. Wij hadden wat moeite met het correct vastleggen van felrode kleuren, die de neiging hebben om violet uit te slaan als je hoog in je belichting zit. Maar verder biedt de camera in combinatie met de stabilisatie van de gimbal gewoon lekker beeld, dat je prima kunt gebruik om je dronevideo’s te voorzien van gestabiliseerde grondbeelden. Het gemis aan fysieke buttons voor het aanpassen van settings, de lange opstarttijd en het beperkte lensaanbod maken van de Osmo Pro met Zenmuse X5 of X5R een camera die je verder echter alleen in specifieke situaties (‘run&gun’, op reis) zult willen gebruiken.
Een groot voordeel is natuurlijk wel dat je meer consistentie krijgt in de beeldregistratie als je de Zenmuse X5/X5R op de grond (in combinatie met de Osmo Pro) en in de lucht met de Inspire 1 gebruikt. Dat, en het feit dat de Zenmuse X5/X5R een hele verbetering is ten opzichte van de X3 en de prijzen voor de X5/X5R misschien flink gaan dalen nu DJI de X7 heeft aangekondigd, maakt dat er toch nog een mooie doelgroep bestaat voor de Osmo Pro met de inmiddels verouderde Zenmuse X5/X5R, namelijk bezitters van een eerste generatie Inspire 1 die hun systeem willen upgraden en videomakers die op zoek zijn naar een gestabiliseerde run&gun oplossing ‘voor erbij’.
Met dank aan CameraNU.nl voor het ter beschikking stellen van de Osmo Pro met Zenmuse X5. Verder bedanken we Tim Burgmeijer en Sander Gheldof voor het meelezen en het delen van hun ervaringen met de Zenmuse X5R.
Hi,
Jullie hebben het over een “kabeltje” als Android gebruiker. Welke kabel is dat? En waar sluit je die op de Ismo aan?