Terugblik op 2017: drones, de hype voorbij

Het jaar 2017 is komt bijna tot een einde: een goed moment voor wat reflectie op de gebeurtenissen die plaatsvonden in afgelopen jaar. Hoe heeft de markt zich ontwikkeld? Wat waren de meest in het oog springende nieuwsfeiten? En in hoeverre zijn onze voorspellingen voor 2017 eigenlijk uitgekomen? Hoe is 2017 voor Dronewatch verlopen? Je leest het in onze terugblik op 2017.

Piek is geweest

Onze belangrijkste conclusie van 2017 is dat de hype rond drones wel zo’n beetje voorbij is. Bijna iedereen weet tegenwoordig wat een drone is of heeft er wel eens één zien vliegen. Veel dronevliegers van het eerste uur zijn alweer uitgekeken op hun hobby: menig drone staat te verstoffen in een kast of staat met wat schade te wachten op een reparatie die er misschien nooit meer van komt. En naarmate de regelgeving strenger wordt denken mensen wel drie keer na voordat ze (weer) in een dure drone investeren.

Toch zien we dit niet als een negatief gegeven. Zoals je ook kunt zien in onderstaande hype cycle van Gartner verschuift het fenomeen drone van noviteit voor early adopters naar professioneel gereedschap voor bedrijven in uiteenlopende sectoren (alhoewel menigeen nog tegen allerlei teleurstellingen aan zal lopen, want eenvoudig is het allemaal niet). Het feit dat het nieuwtje ervan af is leidt er hopelijk ook toe dat er wat verantwoordelijker wordt gevlogen met drones, want de doorgewinterde dronegebruikers zijn zich ondertussen wel bewust van de regels.

Regelgeving

Een van onze belangrijkste voorspellingen van begin 2017 is niet uitgekomen, namelijk de voorspelling dat 2017 het jaar zou worden dat de recreatieve dronevlieger beknot zou gaan worden in zijn mogelijkheden door de invoering van striktere regels. Helaas is van afstel geen sprake: de nieuwe regelgeving die bepaalt dat men nog maar vijftig meter hoog en honderd meter ver mag vliegen met een hobbydrone wordt in het voorjaar van 2018 alsnog ingevoerd.

Er kwam in 2017 wel een aanpassing van de Regeling op afstand bestuurde luchtvaartuigen. Daardoor kunnen bedrijven die volledig ROC gecertificeerd zijn nu dichter op wegen en objecten vliegen. Ook hoeft deze categorie professionele dronevliegers geen NOTAM meer af te geven voor een operatie en hoeft men geen melding meer te maken van geplande vluchten bij de burgemeester van de betreffende gemeente.

In de ons omringende landen is er ook één en ander veranderd op het gebied van regelgeving. Zo moet je in Duitsland je drone tegenwoordig verplicht voorzien van een identificatiesticker, voor drones boven de twee kg moet je zelfs een brevet hebben. In het Verenigd Koninkrijk is afgelopen jaar een wet aangenomen die ervoor zorgt dat alle drones in 2018 geregistreerd moeten gaan worden. Ook moet men daar verplicht een theorie-examen doorlopen voordat men mag vliegen met een drone. In België ging in juni een voorlichtingscampagne van start, die het publiek beter bekend moet maken met de (nogal strikte) regels aldaar.

DJI onder vuur

Marktleider DJI heeft nog altijd een enorme voorsprong op de concurrentie (uit een tussenstand van ons lezersonderzoek blijkt dat maar liefst 70% van de respondenten met drones van DJI vliegt), maar dat kan niet voorkomen dat het bedrijf afgelopen jaar flink onder vuur is komen te liggen. Niet alleen bleek dat de apps van DJI mogelijk veiligheidsgevoelige informatie doorspelen naar Chinese servers (reden voor het Amerikaanse ministerie van Defensie om DJI apparatuur helemaal in de ban te doen), ook deed een onafhankelijke securityexpert uit de doeken hoe de servers van DJI jarenlang slecht beveiligd waren.

DJI bevindt zich in een lastige positie. Het hoge tempo waarin apparatuur en apps worden ontwikkeld heeft een keerzijde, namelijk slordigheid aan de kant van de ontwikkelaars en te weinig aandacht voor informatieveiligheid. Zeker voor bedrijfskritische toepassingen en gebruik door de overheid zullen de eisen op het vlak van informatiebeveiliging aan zowel hard- en software steeds hoger komen te liggen. Dat kan ertoe leiden dat DJI flinke orders gaat verliezen aan kleinere spelers, zeker in de hogere en specialistische segmenten. Tegelijkertijd kan bijna niemand om de innovaties van DJI heen, dus de koppositie van DJI zal ook in 2018 wel onaantastbaar blijken te zijn.

Eerste echte incidenten

Jaar in jaar uit roepen vertegenwoordigers uit de reguliere bemande luchtvaart dat drones een gevaar vormen voor het overige vliegverkeer. Het helpt niet mee dat er steeds vaker drones worden gesignaleerd nabij vliegvelden of op zeer grote hoogte. Alhoewel we dergelijke meldingen vaak met een flinke korrel zout nemen valt niet uit te sluiten dat een aantal meldingen wel degelijk serieus is.

Daar komt bij dat er afgelopen jaar voor het eerst bevestigde aanvaringen met drones zijn geweest. In de VS werd een legerhelikopter geraakt door een drone; dichter bij huis kwam een zweefvliegtuig dat vlak boven het strand vloog in botsing met een drone of modelvliegtuig. Dergelijke incidenten onderstrepen dat drones inderdaad een gevaar kunnen vormen voor vliegtuigen of helikopters, alhoewel de vraag blijft hoe ernstig de gevolgen van een botsing precies zijn. Uit onderzoek blijkt dat we dergelijke botsingen zeer serieus moeten nemen, maar de gevolgen ook niet moeten overdrijven.

Natura 2000

Mag je met je drone nu wel of niet vliegen in Natura 2000-gebieden? Het is een vraag die droneliefhebbers regelmatig bezighoudt. Op zijn minst is de situatie onduidelijk te noemen, want in principe hebben de provincies die de Natura 2000-beheerplannen opstellen geen zeggenschap over het luchtruim, maar zij pretenderen dat wel te hebben. Hooguit kan men het opstijgen en landen in een natuurgebied verbieden, maar een Natura 2000-gebied overvliegen vanaf de openbare weg is juridisch schemergebied.

Toen de provincie Zeeland eind december 2016 een algeheel verbod op drones afvaardigde in de Zeeuwse Natura 2000-gebieden was voor veel dronevliegers de maat vol. Honderden mensen gaven gehoor aan de protestacties die Dronewatch en andere partijen zoals de KNVvL en DARPAS op touw zetten en stuurden een formeel bezwaar in. Dat leidde in juli 2017 tot het (deels) terugdraaien van het Zeeuwse verbod.

Dronejournalistiek

In bijna alle actualiteitenrubrieken en reisprogramma’s zie je tegenwoordig dronebeelden voorbij komen, en ook op nieuwssites als nu.nl en op krantenwebsites kom je steeds vaker dronebeelden tegen die een ander perspectief werpen op het nieuws. Wat ons betreft is 2017 het jaar dat dronejournalistiek letterlijk en figuurlijk van de grond kwam.

De opkomst van dronejournalistiek brengt wel een spanningsveld met zich mee. Want de meeste nieuwsfeiten en achtergrondverhalen spelen zich nu eenmaal af in de buurt van mensen en bebouwing. Regelmatig zie je dan ook in tv-programma’s dat de regels voor het beroepsmatig gebruik van drones aan de laars worden gelapt. Maar wellicht is het een kwestie van tijd totdat er uitzonderingen komen voor het journalistiek gebruik van zeer kleine of tethered drones in risicovolle omgevingen.

Dronejournalistiek brengt ook nieuwe ethische en privacygerelateerde vraagstukken met zich mee. Zo werd de plaats delict van de om het leven gebrachte Anne Faber met behulp van een drone vanuit de lucht gefotografeerd. Er ontstond veel maatschappelijke kritiek op die foto, veel mensen vonden dat er een fatsoensgrens was overschreden. Anno 2017 volstaat een gewone afscherming niet meer om nieuwsgierige journalisten op afstand te houden, dit is iets waar de politie zeker rekening mee moet gaan houden.

Eerste Dutch Drone Film Festival

2017 was het jaar waarin het eerste Dutch Drone Film Festival (DDFF) werd georganiseerd door The Broadcaster en Dronewatch, met Peugeot als hoofdsponsor. Meer dan honderd dronevliegers zonden hun creaties in. Een professionele jury beoordeelde de dronevideo’s op aspecten als originaliteit, vliegwerk, montage en soundtrack. De genomineerde video’s werden begin september op het grote witte doek vertoond in Vue Cinemas Hilversum, alwaar de winnaars meteen bekend werden gemaakt.

De rode draad in de kritieken van de jury was de nadruk op de verhaallijn. Alleen een paar mooie beelden achter elkaar zetten voldoet niet meer: je moet als dronefilmer eerst nadenken over de verhaallijn en daar de juiste beelden bij maken. Dat kunnen dronebeelden zijn, maar zeker ook grondopnamen. Reken maar dat dit aspect alleen maar belangrijker wordt bij een volgende editie van het DDFF.

Boek en forum

Over dronevideo’s gesproken: 2017 was ook het jaar dat het boek Dronevideo’s maken verscheen. Dit boek is een vervolg op het Handboek dronefotografie dat in 2015 verscheen en in 2016 werd herdrukt. Beide boeken werden goed ontvangen en de bijbehorende Facebookgroep Dronefotografie- en video telt inmiddels ruim 2.000 leden.

Het in oktober 2016 opgerichte forum DronePilots.nl groeide flink in 2017. Momenteel telt het forum ruim 1.100 leden, die de meest uiteenlopende onderwerpen met elkaar bediscussiëren. Langzamerhand groeit het forum uit tot een flinke kennisbank, die vanwege het openbare karakter (in tegenstelling tot besloten Facebookgroepen over drones) ook waardevol is voor niet-forumleden.

Solar Challenge 

Voor Dronewatch was 2017 een bijzonder jaar. Hoogtepunt was wel onze betrokkenheid bij Solar Team Twente tijdens de World Solar Challenge in Australië. Vijf dagen lang reden we mee met de Twentse equipe om in de zinderende Outback luchtopnamen en 360º foto’s te maken van de zonneauto en het konvooi eromheen. Die beelden werden niet alleen verwerkt in de dagvideo’s die vanuit de woestijn naar Facebook werden geupload, maar ook in de verslaggeving van onder andere de NOS en andere (internationale) zenders. Onze beelden gingen letterlijk de hele wereld over.

Na afloop van de zonnerace kreeg de trip naar Down Under nog een vervolg in de vorm van een campertrip door zuid-oost Australië. Hierbij maakten we voor reisorganisatie WRC Reizen en camperverhuurbedrijf Maui een aansprekende reisvideo met daarin de nodige droneshots.

Naast de reis naar Australië voerden we nog de nodige opdrachten voor andere klanten uit. In het oog springende opdrachten zijn de luchtopnamen van maar liefst 28 Nederlandse kastelen en landhuizen die we maakten voor een reeks promotievideo’s van het NBTC en een serie 360º luchtopnamen ten behoeve van de tentoonstelling ‘Waterbazen’ over de geschiedenis van Rijkswaterstaat. Een andere kroon op ons werk was de publicatie van een aantal dronefoto’s van Nieuw-Zeeland in het tijdschrift National Geographic Traveler.

Bij deze bedanken we onze lezers voor de betrokkenheid bij Dronewatch in het afgelopen jaar. Fijne jaarwisseling toegewenst, en happy flying in 2018!