FAQProRegelgeving

Wat betekent de AVG voor dronefotografen en -videomakers?

Vandaag treedt de algemene verordening gegevensbescherming (AVG, in het Engels GDPR) in werking, een richtlijn die ervoor moet zorgen dat de privacy van burgers in Europa beter beschermd wordt. De uitvoeringswet AVG heeft verstrekkende consequenties voor bedrijven die persoonsgegevens verwerken. Ook professionele (drone)fotografen krijgen te maken met de nieuwe data- en privacyrichtlijn. Dronewatch zet de consequenties voor je op een rijtje en geeft een aantal tips.

Persoonlijke data

Dat de AVG consequenties heeft voor beroepsfotografen en videomakers blijkt wel uit het feit dat de wet ‘herkenbaar in beeld zijn’ gelijk stelt aan ‘persoonlijke data’. Sterker nog: aangezien uit een portret zaken als ras of gender afgeleid kunnen worden, gaat het al snel om ‘bijzondere persoonsgegevens’. Kortom: iedereen die beroepsmatig een dronefoto of -video maakt van mensen die herkenbaar in beeld komen (uitzonderingen daargelaten; hierover later meer), krijgt te maken met de AVG. Dat betekent dat iedere persoon afzonderlijk toestemming gevraagd moet worden voor het opslaan en publiceren van het beeldmateriaal.

In de praktijk is dat voor een dronefotograaf of -videomaker zo goed als ondoenlijk. Het zou namelijk betekenen je geen beelden meer mag verwerken of verspreiden waarop willekeurige voorbijgangers te zien zijn. Of dat daadwerkelijk opgevat wordt als een overtreding van de AVG valt nog te bezien: waarschijnlijk kun je als dronefotograaf aanvoeren dat er sprake is van een ‘onevenredige inspanning’ om van iedereen toestemming te krijgen. Pas als mensen duidelijk identificeerbaar in beeld komen is er sprake van het verwerken van persoonsgegevens en dus van de bepalingen in de AVG. 

Toestemming intrekken

Maar zelfs als iedereen die herkenbaar zichtbaar is op een drone-opname toestemming heeft gegeven voor (her)publicatie kan de AVG nog roet in het eten gooien. Volgens de wet moet het namelijk net zo makkelijk zijn om toestemming in te trekken als toestemming te geven. Anders gezegd: een dronefotograaf mag een bepaalde foto of video niet meer verkopen als een persoon die herkenbaar in beeld komt daartegen bezwaar maakt. 

Dat klinkt makkelijker dan het lijkt. Want wat als je als dronefotograaf foto’s of videofragmenten hebt gepubliceerd op een website met stockmateriaal, en die foto’s of clips zijn al aangeschaft door derden voor publicatie elders? Hoe kun je er dan voor zorgen dat het beeldmateriaal niet verder rouleert? De consequenties van het intrekken van toestemming voor publicatie van een bepaalde foto of beeldfragment zijn in zo’n geval bijna niet te overzien. 

Uitzonderingen

Dat de AVG voor fotografen in veel gevallen tot een juridisch grijs gebied leidt moge duidelijk zijn, en dit geldt al helemaal voor dronefotografen. Want op welk moment is er sprake van ‘herkenbaar in beeld’ cq. ‘redelijkerwijs identificeerbaar’? In hoeverre is het realistisch dat een dronefotograaf iedere persoon die mogelijk herkenbaar in beeld komt om toestemming voor opslag cq. publicatie kan vragen? 

Gelukkig voorziet de AVG in een uitzondering voor journalistieke en artistieke doeleinden. Als je bijvoorbeeld werkt onder de grondslag van vrije nieuwsgaring (breed interpreteerbaar, probeer het tegendeel maar eens te bewijzen) zijn veel bepalingen in de AVG niet van toepassing. Je hebt nog wel te maken met het portretrecht, maar dat was voor de invoering van de AVG ook al het geval.

Tips

Wil je het zekere voor het onzekere nemen dan kun je als (professionele) dronefotograaf of -videomaker een aantal voorzorgsmaatregelen nemen als het gaat om de AVG. Wij zetten een aantal tips op een rijtje (let wel, je kunt hier geen rechten aan ontlenen):

  • Vlieg niet te dicht bij willekeurige passanten tijdens het uitvoeren van een opdracht. Niet alleen is dat van belang voor de veiligheid, ook is de kans kleiner dat mensen achteraf aanvoeren dat ze herkenbaar in beeld zijn en in hun privacy geschaad worden; 
  • Maak gebruik van quitclaims bij het maken van commerciële drone-opnamen van personen/acteurs die duidelijk herkenbaar in beeld komen en die redelijkerwijs binnen bereik van de maker zijn;
  • Ga na wat je rechten zijn als beeldmaker bij stocksites waar je materiaal te koop aanbiedt aan derden. Wat gebeurt er als je een bepaalde foto of video wilt verwijderen uit het aanbod? Worden kopers van het materiaal dan ook op de hoogte gebracht?
  • Plaats op je website een contactformulier waarop mensen kunnen aangeven dat ze problemen hebben met een door jou gemaakte dronefoto of -videofragment en een verzoek om intrekking kunnen achterlaten;
  • Zorg dat je bij alle clouddiensten waar je beeldmateriaal opslaat een verwerkingsovereenkomst hebt afgesloten;
  • Zorg voor een goede beveiliging van je (online) beeldarchief en meldt een eventueel datalek bij de Autoriteit Persoonsgegevens;
  • Maak duidelijk voor welke doelen je drone-opnamen maakt en vermeldt die in de privacyverklaring op je website;
  • Zorg ervoor dat de verantwoordelijkheid voor het naleven van de AVG zoveel mogelijk bij je opdrachtgever blijft. Denk aan publicatie van een door jou gemaakte groepsfoto op de website van een bedrijf: dat bedrijf moet er dan voor zorgen dat de geportretteerden toestemming geven;
  • Voor journalistieke, academische en artistieke doeleinden is er een uitzondering gemaakt in de AVG. Ga dus na of jouw werkzaamheden hier onder vallen: dan hoef je niet te voldoen aan veel van bovenstaande bepalingen!

Amateurgebruik

Als je hobbymatig fotografeert of filmt met behulp van een drone en de foto’s niet in grote kring publiceert val je buiten de AVG. In dat geval je onder de uitzondering voor “strikt huishoudelijke verwerkingen”. Die uitzondering is wel beperkt: zodra je je dronefoto’s of -video’s online publiceert val je er al buiten, en moet je dus rekening houden met de hierboven genoemde aspecten. Het openbaar maken van hobbymatig gemaakte beelden met daarop duidelijk herkenbare personen in een besloten Facebookgroep of niet-openbare Instagramaccount is nog een grijs gebied. Verder kun je natuurlijk aanvoeren dat je beelden maakt voor artistieke doeleinden en dat vrijwaart je ook van veel bepalingen uit de AVG.

Meer lezen

Wil je meer lezen over de AVG, privacy en portrechtrecht? Check dan de volgende artikelen:
Charlotte’s Law: Over Privacy, de AVG en het Portretrecht voor Fotografen
Charlotte’s Law: De 6 grondslagen van de AVG
Villamedia: De AVG en fotografie: onduidelijkheid troef
NVJ: AVG en Fotografie
Arnout Engelfriet: Je kunt nog gewoon blijven fotograferen na de AVG!

Avatar foto

Wiebe de Jager

Wiebe de Jager (@wdejager) is oprichter van Dronewatch en auteur van de boeken Dronefotografie en Dronevideo's maken. Wiebe is A1/A2/A3 gecertificeerd dronepiloot en beschikt over een exploitatievergunning voor de Specific categorie.

1 gedachte over “Wat betekent de AVG voor dronefotografen en -videomakers?

  • Peter Heemskerk

    Zijn er openbare oefen plekken voor drones?

    Beantwoorden

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Meld je aan voor onze nieuwsbrief!

Vul hieronder je gegevens in en blijf op de hoogte.

Open nieuwsbrief aanmeldformulier