Steeds meer vragen in aanloop naar Europese drone-regelgeving: Dronewatch roept op tot ‘Deltaplan drones’

2019 moet het jaar worden dat de nieuwe Europese drone-regelgeving wordt uitgerold in de verschillende lidstaten. Dat betekent dat de huidige Regeling modelvliegen en de Regeling op afstand bestuurde luchtvaartuigen voor de beroepsvliegers op de schop gaan. Maar wat er voor in de plaats komt is nog verre van duidelijk. Dronewatch voorziet chaos en luidt de noodklok.

Risicogebaseerde aanpak

In de nieuwe Europese regelgeving komt er een eind aan het verschil tussen recreatief en beroepsmatig vliegen. In plaats daarvan wordt er een nieuwe risicogebaseerde manier van werken geïntroduceerd, waarbij de risico’s die uitgaan van een vlucht onder meer afhankelijk zijn van het gewicht van een drone en de manier waarop en de locatie waar een drone wordt ingezet. Vluchten met een laag risico komen in de open category, voor operaties met een wat groter operationeel risico komt er de specific category.

Om de veiligheid te waarborgen komt er in de open category voor drones zwaarder dan 250 gram onder andere een kenniseis voor recreatieve vliegers en worden er in de toekomst middels CE-keurmerken eisen gesteld aan drones, onder andere op het gebied van geofencing (voorkomen dat een drone opstijgt op plekken waar dat niet mag), lost link management (hoe reageert de drone als de verbinding wegvalt), en hoogtebeperkingen. Ook komt er een registratieplicht voor zowel particuliere als beroepsmatig gebruikte drones.

Registratieplicht en zelfbouwdrones

Dat klinkt als een voor de hand liggende benadering, die echter verstrekkende consequenties heeft voor de huidige dronesector. Om met de registratieplicht te beginnen: nu al kan de ILT de hoeveelheid inschrijvingen van drones in het luchtvaartuigregister amper aan, bovendien komt het einde van het aantal vrij beschikbare PH-nummers in zicht. Hoe moet dat dan als er dadelijk tienduizenden hobbydrones ingeschreven moeten worden? En kun je van particulieren verwachten dat ze ruim honderd euro neerleggen voor een drone-registratie, zoals nu het geval is?

Ook voor zelfbouwdrones (en modelvliegtuigen, er is voor de wet geen onderscheid) zijn er de nodige vraagtekens te plaatsen. Als alle toestellen boven de 250 gram voorzien moeten zijn van een CE-keurmerk, wat betekent dat dan voor zelfgebouwde drones? Mogen die dan nog vliegen, of is het einde oefening en kan men dadelijk alleen nog maar terecht op modelvliegvelden? Komt er een overgangsperiode, en zo ja, hoe lang? Moeten alle zelfbouwdrones en modelvliegtuigen ook ingeschreven worden? (Met andere woorden: hoe gaat de A3 subcategorie ingevuld worden?)

Soortgelijke vragen zijn te stellen over reeds verkochte kant en klare drones. Vaak beschikken die al over geofencing, softwarematige hoogtebeperkingen en lost link management in de vorm van return to home. Wie gaat bepalen welke toestellen wel en niet binnen de nieuwe normen vallen? Komt er een overgangsperiode voor toestellen die buiten de boot vallen? Zo ja, hoe lang gaat die duren?

ROC-light en opleidingen

Voor de grote groep (aankomende) ROC-light vliegers zit er ook veel onduidelijkheid aan te komen. Wordt de huidige beschikking automatisch omgezet in een nieuw Europees geldend papiertje? En krijg je die dan toegestuurd, of moet je een nieuw document aanvragen? Of is het niet meer nodig om over een papiertje te beschikken, als het verschil met recreatieve vliegers toch wegvalt? Hoe zit het met de huidige opleidingen: als het verschil tussen recreatief en professioneel vliegen wegvalt, wat betekent dat dan voor de ROC-light opleidingen en examens zoals die nu aangeboden worden? Is het zinvol om nu nog zo’n traject te doorlopen, als je van plan bent beroepsmatig te gaan vliegen?

Over opleidingen gesproken: het is nog volstrekt onduidelijk welke kenniseisen er in de nabije toekomst aan recreatieve vliegers worden gesteld. Volstaat het bij wijze van spreken dat je weet dat je niet hoger mag dan 120 meter en niet boven bebouwing en nabij vliegvelden mag vliegen, of moet je net als de huidige ROC-light vliegers van alles weten over meteo en luchtruimindeling? En hoe kom je aan die kennis: moet je daarvoor naar een opleidingsinstelling (en zo ja: welke), of volstaat een online training? Hoe wordt de kennis getoetst? Wat gaat dat kosten? Wat is de rol van winkeliers hierin?

Verzekeringen

Dan is er het issue van verzekeringen. Want nu nog moet je als ROC-light vlieger een verplichte (kostbare) luchtvaartverzekering afsluiten op je drones. Maar als het verschil tussen beroepsmatig vliegen en recreatief vliegen met drones onder de 4 kg wegvalt, kun je dan volstaan met je gewone particuliere aansprakelijkheidsverzekering, die vaak (maar niet altijd!) ook het vliegen met drones dekt?

Of rolt het balletje de andere kant op, en moeten ook particuliere dronevliegers dadelijk een speciale luchtvaartuigverzekering afsluiten voor hun drones boven de 250 gram? Zo ja, wat worden dan de aannamecriteria van verzekeraars? En welke eisen gaat de overheid stellen aan dergelijke verzekeringen? Is het realistisch om te verwachten dat recreatieve vliegers een verzekering van een paar honderd euro per jaar afsluiten?

Onvoldoende capaciteit

De hierboven gestelde vragen vormen nog maar het topje van de ijsberg. Ook voor ROC-houders gaat er het nodige veranderen, al was het maar in de vorm van SORA’s (zeg maar operatiespecifieke protocollen), die de huidige operationele plannen per operatie moeten gaan vervangen. Alleen al het ontwikkelen van die SORA’s kost gigantisch veel capaciteit van de betrokkenen beleidsmakers, en ook daar wrikt de schoen.

Er is zowel bij DGL&M als ILT namelijk een flink capaciteitsgebrek, mede door het vertrek van een aantal ambtenaren op voor dit dossier belangrijke posities. Het is Dronewatch dan ook volstrekt onduidelijk wie het voortouw gaat nemen bij het trekken van de transitie naar de nieuwe Europese regelgeving, laat staan dat er adequate voorlichting komt over hoe de nieuwe situatie eruit gaat zien en wat recreatieve en professionele dronevliegers komend jaar kunnen gaan verwachten.

Deltaplan drones

Dronewatch roept minister Cora van Nieuwenhuizen dan ook op om met een overtuigend ‘Deltaplan drones’ te komen, waarin duidelijk wordt omschreven wat de Europese regelgeving gaat betekenen voor recreatieve en beroepsmatige dronevliegers, en waarin concreet wordt aangegeven wat een en ander gaat betekenen op het gebied van de registratieplicht, verzekeringen en opleidingen. Ook moet er wat ons betreft een centraal loket komen waar men terecht kan voor vragen die die zowel beleidsontwikkelaar DGL&M als beleidsuitvoerder ILT aangaan. Hoe dan ook zal de minister moeten investeren in capaciteit bij de betrokken afdelingen.

Daarnaast pleit Dronewatch voor de snelle ontwikkeling van een nieuw online registratiesysteem voor drones én operators, waar zowel civiele als professionele drones tegen minimale kosten in geregistreerd kunnen worden en met de mogelijkheid om laagdrempelig mutaties door te voeren (verkoop van drone, adreswijziging, meerdere toestellen beheren, etc), bijvoorbeeld naar het model van het online registratiesysteem dat werd ontwikkeld door de Amerikaanse luchtvaartautoriteit.

Nu actie ondernemen

Wil de Nederlandse dronesector op een gezonde manier verder kunnen groeien dan is het hoe dan ook van groot belang dat er nú actie wordt ondernomen, want zoals het nu gaat dreigt er grote chaos zodra de Europese regelgeving wordt ingevoerd. En als er dan toch een Deltaplan drones komt, laten we dan meteen de voortdurende Natura 2000-problematiek voor eens en altijd verhelderen. Want ook dat dossier is veel te lang onderbelicht gebleven.