‘Russische inzet van GPS spoofing tegen drones levert gevaar op voor vlieg- en scheepvaartverkeer’
Rusland zet op grote schaal GPS spoofing in om drones weg te houden bij president Putin en bij militaire installaties en overheidsgebouwen in binnen- en buitenland. Dat meldt het Amerikaanse Center for Advanced Defense Studies (C4ADS) in een onlangs verschenen rapport. Het bewust misleiden van GPS-ontvangers heeft ook negatieve consequenties voor vlieg- en vaartuigen die op GPS vertrouwen voor de navigatie en kan leiden tot gevaarlijke situaties.
Foutieve GPS-data
GPS spoofing is een techniek waarbij radiozenders op de grond worden ingezet om expres foutieve GPS-data uit te zenden. Daardoor geven GPS-ontvangers een verkeerde positie door aan het navigatiesysteem in een drone, vliegtuig, schip of auto. De techniek kan ook gebruikt worden om andere navigatienetwerken te verstoren. In dat geval wordt gesproken van Global Navigation Satellite Systems (GNSS) spoofing.
Alhoewel GPS spoofing een bewezen methode is om ongewenste drones te weren van bepaalde locaties is de counter UAS (cUAS)-techniek niet onomstreden. Alle GPS-ontvangers in de getroffen gebieden worden immers misleid. Soms zijn de nepsignalen zelfs zo sterk dat ook civiel vlieg- en scheepvaartverkeer getroffen wordt door de anti-drone maatregel. Dat leidt mogelijk tot gevaarlijke situaties.
Het op grote schaal misleiden van navigatiesystemen wordt ook wel gezien als een vorm van elektronische oorlogsvoering. Naast spoofing zijn er ook gevallen van GPS jamming waargenomen. Daarbij wordt het GPS-signaal dusdanig verstoord dat de ontvanger helemaal geen positie meer kan bepalen.
Op grote schaal
Sinds februari 2016 werden maar liefst 9.883 gevallen van GPS spoofing geregistreerd, in het noorden en oosten van Rusland, op de Krim en in Syrië. Ruim 1.300 civiele schepen werden getroffen door de verstoring van het signaal. “Deze activiteiten zijn veel grootschaliger, wijder verspreid en en langduriger dan tot nu toe werd aangenomen”, stelt het C4ADS.
Volgens het onderzoeksinstituut is er een duidelijke correlatie waarneembaar tussen verplaatsingen van president Putin en verhoogde regionale spoofing-activiteiten. Ook werd er vaak GPS spoofing gedetecteerd in de buurt van overheidsgebouwen en militaire installaties. In Syrië werd de cUAS-techniek ingezet om drones weg te houden bij de Russische vliegbasis in Khmeimim. Ook nabij de grens met Oekraïne werden lokale verstoringen van het GPS-signaal waargenomen.
Neveneffecten
Het gevaar bestaat dat civiele vliegtuigen of schepen uit koers raken door de spoofing-actiteiten, waarschuwt C4ADS. Ook is het niet ondenkbaar dat de technologie in handen valt van terroristen of kwaadwillende mogendheden. Die kunnen GPS spoofing op hun beurt inzetten om bijvoorbeeld spionagedrones weg te houden bij de voor hun belangrijke locaties.
Volgens C4ADS is Rusland absoluut pionier op het gebied van GPS spoofing en jamming. “Ons rapport licht slechts een tipje van de sluier op als het gaat om de inzet van deze nieuwe techniek. Het is hoe dan ook duidelijk geworden dat Rusland deze maatregelen op grote schaal inzet rond VIPS en gevoelige locaties in binnen- en buitenland.”
