ILT bezorgd over toename meldingen van drones op grote hoogte

Volgens de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) werden er in 2018 meer drones op grote hoogte waargenomen dan in voorgaande jaren. Dat schrijft de dienst in de zojuist verschenen signaalrapportage drones. Volgens de ILT neemt het risico op een botsing met een vliegtuig daardoor toe. Het aantal meldingen van drones nabij vliegvelden nam juist iets af, een trend die doorzette in het eerste kwartaal van 2019.

7 meldingen van bijna-botsingen

De cijfers waar de ILT zich op baseert zijn afkomstig van het Analyse Bureau Luchtvaart (ABL). Volgens dit bureau ging het in 2018 zeven maal op het nippertje goed: vijf keer was er volgens piloten een bijna-botsing met een passagiersvliegtuig en twee keer met een privé-vliegtuig. Daarnaast ontving het ABL in 2018 vijf meldingen over ambulancehelikopters die hinder ondervonden van in de buurt vliegende drones. In totaal werd er 240 keer aangifte gedaan van vermoedelijke overtredingen bij de luchtvaartpolitie.

Opmerkelijk is dat drones volgens het ABL steeds hoger worden waargenomen. Het ABL ontving zelfs meldingen over drones boven de 10.000 voet, ofwel zo’n 3.000 meter. Tussen 2013 en 2015 werd 12% van de drones gemeld boven de 1.500 meter. Tussen 2016 en 2018 verdubbelde dit percentage ruimschoots tot 27%. De wettelijk toegestane vlieghoogte voor recreatieve drones is 120 meter.

Minder meldingen bij vliegvelden

Het aantal meldingen van drones nabij vliegvelden was in 2018 lager dan in voorgaande jaren. De hotspots zijn Schiphol en Rotterdam The Hague Airport. Vooral rondom Schiphol worden drones boven of nabij landingsbanen waargenomen, of tijdens de landings- of opstijgfase van het vliegtuig. Dit blijkt uit ‘specifieke beschrijvingen’ van de piloten of luchtverkeersleiding. In het eerste kwartaal van 2019 kwamen er alleen meldingen binnen van Schiphol, en wederom lijkt er sprake te zijn van een afname.

Het ABL schat dat het in 80% van de meldingen ging om drones van recreanten. Niet duidelijk wordt waar dit cijfer op is gebaseerd. Volgens het bureau gaat het inmiddels om meer dan 100.000 exemplaren, alhoewel er geen onderbouwing wordt gegeven voor dit aantal. Het aantal professionele drones neemt toe (inmiddels zo’n 1.900 geregistreerde toestellen), maar het aantal incidenten die professionals melden bij het ABL blijft ongeveer gelijk en schommelt tussen de tien en vijftien per jaar. Het gaat daarbij vooral om technische problemen met een drone of verlies van controle.

Onbekendheid met de regels

Plaatsvervangend Inspecteur-Generaal Frank van Diepenbeek van de ILT concludeert dat onbekendheid met de regels nog altijd een probleem is. “Onze indruk is dat de professionele drone-sector steeds veiliger wordt. Maar particulieren zijn zich onvoldoende bewust van de gevaren. Het is belangrijk dat zij de regels kennen en zich eraan houden.”

De ILT waarschuwt dat het slechts een kwestie van tijd is voordat er ongelukken gebeuren en roept op tot maatregelen. Diepenbeek: “Onze waarschuwing kan worden opgevat als uitnodiging aan iedereen die hierin iets kan betekenen: van politiek tot politie en van piloten tot opleiders: zet dit onderwerp hoog op uw prioriteitenlijst!”

Bewijsvoering problematisch

De cijfers van de ILT staan niet op zich: wereldwijd wordt er steeds vaker door piloten melding gemaakt van drones op grote hoogte. De vraag is echter of het 100% zeker is dat het om drones ging: de basis van de meldingen wordt immers gevormd door foutgevoelige menselijke waarnemingen. In het Verenigd Koninkrijk is er zelfs een initiatief gestart waarbij waarnemingen van drones door piloten worden geanalyseerd op waarschijnlijkheid: Air Prox Reality Check. Het Britse equivalent van het ABL moest tegenover de initiatiefnemers toegeven dat er geen enkel bewijs bestond voor de gerapporteerde waarnemingen anders dan het woord van de piloten.

Ook vermeende botsingen tussen drones en vliegtuigen die breed in de pers worden uitgemeten blijken achteraf vaak toch geen drone te betreffen. Ook is niet onomstotelijk vastgesteld dat een botsing tussen een zweefvliegtuig en een drone eind 2017 inderdaad een drone betrof. Wat niet wil zeggen dat het toch mis kan gaan: zo werd in 2017 een Amerikaanse legerhelikopter geraakt door een recreatieve drone die ver buiten het zicht van de bestuurder vloog.

Technische maatregelen

Alhoewel het technisch mogelijk is dat een gemodificeerde recreatieve drone een vlieghoogte bereikt van 3 km is de kans dat een drone per ongeluk deze hoogte bereikt uiterst gering. Niet alleen zijn de meeste drones uitgerust met een (weliswaar te omzeilen) softwarematige hoogtebeperking die het onmogelijk maakt om hoger te vliegen dan 500 meter, ook is de accucapaciteit te gering om lang rond te vliegen zodra de drone een zeer grote hoogte heeft bereikt.

In de toekomst moeten drones volgens de Europese regelgeving worden voorzien van een technische maatregelen die ervoor moeten zorgen dat men niet hoger dan 120 meter kan vliegen. Uitzonderingen zijn er voor professionals, die bijvoorbeeld net naast een te inspecteren windmolen of gebouw hoger dan deze limiet mogen vliegen.

Drone-detectie

Mogelijk dat ontwikkelingen op het gebied van drone-detectie helpen om meer duidelijkheid te krijgen. Uit een proef met een drone-detector nabij Amsterdam blijkt dat er vaak met drones wordt gevlogen binnen het gecontroleerde luchtruim rondom Schiphol, bijvoorbeeld boven het Vondelpark. Volgens Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL) gebeurt dat vooral in de avonden en de weekenden, zeker als het mooi weer is.

Ook in Enschede staat sinds kort een drone-detector opgesteld. Die heeft in een paar weken tijd een klein aantal illegale vluchten opgemerkt. Hierbij werd geconstateerd dat er boven de binnenstad werd gevlogen, of buiten de stad maar dan hoger dan toegestaan.