DronefotografieTutorial

Haal meer uit je dronefoto’s met DNG RAW

Ben je serieus bezig met dronefotografie, maar loop je tegen de grenzen van het JPG-formaat aan? Baal je van die onder- of juist overbelichte dronefoto’s van zonsopkomsten en -ondergangen? Zou je wat meer ‘punch’ uit je luchtfoto’s willen halen? Dan wordt het hoog tijd om over te schakelen op DNG RAW. Ik leg je de basics graag uit!

Fotorolletje vs. foto

Met een moderne cameradrone maak je in een handomdraai de mooiste luchtfoto’s. Opstijgen, afdrukken en klaar: er komt weer een mooie foto uit je drone gerold. Maar na verloop van tijd gaat er bij veel dronefotografen toch iets knagen. Je foto’s zien er misschien wat flets uit, of er blijft niks over van die mooie ochtend- of avondlucht. In de nabewerking valt er vaak wel één en ander te verbeteren, maar je loopt daarbij vaak toch tegen grenzen aan.

Dikke kans dat je veel meer lol van je drone kunt beleven door eens te gaan experimenteren met het RAW-formaat. Je kunt het RAW-formaat nog het beste vergelijken met een fotorolletje. Als je in RAW fotografeert, maak je als het ware een negatief, maar de eigenlijke foto wordt nog niet ontwikkeld. Dat moet je later zelf doen. Dit in tegenstelling tot het populaire JPG-formaat, het standaard bestandsformaat van je drone. Een foto met de .jpg extensie is al ‘ontwikkeld’ en biedt je weinig speelruimte tot verbeteringen.

Je kunt RAW zien als het digitale equivalent van het ouderwetse filmrolletje.

Nu is ‘RAW’ – in de zin van ruwe data – op zichzelf nog geen formaat. DNG RAW is dat wel. DNG staat voor ‘digital negative’ en werd ontwikkeld door Adobe. Het voordeel van DNG RAW is dat het formaat wordt ondersteund door meerdere camerafabrikanten en softwarepakketten, waaronder het populaire Photoshop. Ook veel drones van DJI – waaronder de Inspire 2, Mavic 2 en de nieuwe Mavic Air 2 en Mini 2 – ondersteunen DNG RAW. Ook de Yuneec Typhoon H3 met Leica L1 Pro biedt DNG RAW.

Voor- en nadelen van JPG

Het hart van je cameradrone wordt gevormd door een beeldsensor. Dit is een chip met daarop miljoenen lichtgevoelige receptoren, ook wel pixels genoemd. Het binnenvallende licht wordt via de lens op de sensor geprojecteerd. De hoeveelheid licht wordt per pixel gemeten en omgezet in een digitaal signaal. Per pixel wordt dat gedaan voor de primaire kleuren rood, groen en blauw.

Voor het opslaan van foto’s heb je bij de meeste drones van tegenwoordig twee mogelijkheden: JPG en DNG RAW. Als je kiest voor een opname in het JPG-formaat, dan wordt de beeldinformatie vanuit de sensor direct voorzien van een kleurcorrectie (witbalans), verscherpt en gecomprimeerd. Het menselijk oog is beperkt als het gaat om het waarnemen van subtiele kleurverschillen, en daar wordt bij JPG handig gebruik van gemaakt. Door kleurinformatie ‘weg te gooien’ krijg je relatief kleine bestanden en passen er dus meer foto’s op je geheugenkaartje. Handig, nietwaar?

Het nadeel van deze verwerkingsslag is dat er zoals gezegd informatie wordt weggegooid op het moment van opslaan. Bovendien kunnen de waarden voor rood, groen en blauw in het geval van JPG in slechts 256 stapjes worden opgeslagen (8 bits). Dat lijkt veel, maar in het geval van extreme lichtverschillen (zoals bij een foto van een zonsopkomst, met de felle zon en een nog donkere ondergrond), zijn die 256 stapjes per primaire kleur niet voldoende om het contrastrijke beeld goed te reproduceren. In jargon: het dynamisch bereik van een JPG-opname is beperkt.

Detail van een zonsopkomst, JPG vs. DNG RAW. Merk op dat RAW beter omgaat met grote contrasten. (DJI Mini 2)

Als je fotografeert in JPG, dan zit je min of meer vast aan het eindresultaat. Je kunt een JPG-foto wel bewerken in Photoshop of een fotoeditor op je telefoon, maar er zijn grenzen aan wat je uit het JPG-bestand kunt persen. Over- en onderbelichte delen vallen moeilijk te repareren en je krijgt al snel lelijke resultaten als je probeert te sleutelen aan subtiele kleurovergangen.

Kortom: JPG is een handig formaat als je ‘dronekiekjes’ schiet die je verder niet extreem wilt nabewerken. Een JPG-bestand is kant en klaar ontwikkeld en je kunt je foto’s direct delen via social media. De bestanden zijn relatief klein, dus je kunt veel JPG-foto’s kwijt op een geheugenkaartje. Maar JPG stelt je niet in staat om het uiterste uit je dronecamera te halen, omdat er informatie wordt weggegooid op het moment van opname.

Een dronefoto van een kleurrijk bloemenkunstwerk. Links de JPG-versie, rechts de bewerkte RAW-variant. (Inspire 2 met Zenmuse X5S)

Voor- en nadelen van DNG RAW

Als je kiest voor DNG RAW, dan wordt in feite de ruwe sensordata (vandaar het woord ‘RAW’) opgeslagen. Het nadeel is dat DNG RAW-bestanden veel groter zijn dan JPG’s, tot wel vier of vijf keer zo groot. Een ander nadeel is dat je DNG RAW-bestanden niet zomaar kunt bekijken (tenzij je een app hebt met ondersteuning voor DNG RAW-weergave) en dat je een DNG RAW-foto niet kunt delen op social media.

Daar staat tegenover dat DNG RAW veel meer mogelijkheden biedt als het gaat om verdere bewerking van je dronefoto’s. Niet alleen worden er per primaire kleur meer bits weggeschreven (tot wel 12 of zelfs 14 bits per primaire kleur, afhankelijk van het type drone & camera), ook wordt er geen compressie toegepast op de beeldinformatie. Er is voor iedere pixel dus veel meer kleurinformatie voorhanden tijdens het ‘ontwikkelen’ van de dronefoto. Daarnaast kun de witbalans achteraf instellen, in plaats van op het moment van opname.

Een dronefoto van zonsopkomst boven Den Haag. (DJI Mini 2, DNG RAW)

Tijdens het ‘ontwikkelen’ van een DNG RAW dronefoto heb je als fotograaf veel invloed op het eindresultaat. In een softwarepakket als Photoshop kun je met behulp van sliders allerlei zaken instellen, zoals witbalans, contrast, scherpte, saturatie en helderheid. Doordat er meer bits per pixel beschikbaar zijn, heb je meer ruimte om één en ander ‘op te rekken’. Zo kun je bijvoorbeeld de schaduwpartijen in een foto veel beter ophalen dan met een JPG-bestand mogelijk is. Ook kun je belichtingsfoutjes in RAW beter oplossen.

Een laatste belangrijk aspect van RAW is dat het bronbestand tijdens het ‘ontwikkelen’ van de foto niet gewijzigd wordt. Je kunt dus altijd terugvallen op het origineel: net zoals dat je vroeger kon terugvallen op de negatieven van je fotorolletje, als je tijdens het ontwikkelen van de foto een fout maakte.

Zowel de DJI Inspire 2 als de Mini 2 kunnen foto’s opslaan in DNG RAW.

Workflow

De meeste drones van marktleider DJI ondersteunen het DNG RAW-formaat. Zelfs de DJI Mini 2, de kleinste en lichtste drone uit het assortiment van DJI, biedt deze optie. Via het camera settings menu kun je kiezen voor JPEG of JPEG+RAW. In het laatste geval wordt iedere foto die je maakt twee maal weggeschreven, in beide formaten. Dat heeft als voordeel dat je altijd snel even een foto kunt delen, terwijl je de RAW-versie later verder kunt bewerken.

Om een DNG RAW foto te bekijken of bewerken op je computer moet je over de juiste software beschikken. Zowel voor Windows als voor Mac zijn er de nodige (gratis) DNG viewers te vinden. De Voorvertoning-functie van de Mac kan zelfs direct DNG bestanden laten zien. Het kan zijn dat de foto’s er in de voorvertoning wat flets uitzien: dat is logisch, want er zijn nog geen correcties op toegepast.

De Camera RAW-plugin van Photoshop.

Je profiteert pas echt van de voordelen van DNG RAW als je de foto verder ‘ontwikkelt’, bijvoorbeeld in Lightroom, Photoshop of Luminar. Dankzij de Camera RAW-plugin van Adobe kun je DNG-bestanden openen en allerlei aanpassingen doen aan witbalans, belichting, contrast, scherpte, verzadiging, levendigheid en schaduwen & hooglichten. Wie snel resultaat wil behalen kan kiezen voor automatische instellingen en daarna naar wens verder finetunen.

Voor wie nog meer invloed wil hebben op het uiteindelijke resultaat, is het mogelijk om middels curven lokale aanpassingen door te voeren in het histogram. Ook is het mogelijk om lenscorrecties toe te passen, kleurafwijkingen te compenseren, ruis te reduceren, kleuren te kalibreren of vignettering toe te passen: de mogelijkheden zijn eindeloos. Zodra de instellingen naar wens zijn kun je de foto openen in Photoshop om deze verder te bewerken. Na afloop kun je een kopie van de foto alsnog in een breed geaccepteerd formaat zoals JPG of TIFF opslaan.

Wil je DNG RAW-foto’s bewerken op je smartphone of tablet? Kijk dan eens naar de (gratis) app Snapseed, beschikbaar voor iOS en Android. Snapseed kan ook overweg met DNG RAW. De app stelt je in staat om allerlei bewerkingen uit te voeren en het resultaat te exporteren naar een ‘gewoon’ JPG-bestand.

JPG + RAW: het beste van twee werelden.

Conclusie

Gebruik je je drone vooral om ‘kiekjes’ te maken? Doe je verder niet aan nabewerking van je foto’s? Wil je vooral snel je resultaten kunnen delen met anderen? Dan is JPG de meest voor de hand liggende optie. Maar als je meer uit je dronefoto’s wilt halen, en is het geen bezwaar voor je om iedere foto handmatig te finetunen voordat je deze publiceert, dan is DNG RAW een must. Maak gebruik van de optie JPEG + DNG RAW om te profiteren van het beste van twee werelden, maar houd er rekening mee dat er dan veel minder foto’s op je geheugenkaartje passen.

Voordelen van DNG RAW

  • Meer kleurinformatie (bitdiepte afhankelijk van drone/camera)
  • Geen compressie
  • Achteraf witbalans bepalen en belichting aanpassen
  • Bronbestand blijft intact tijdens nabewerken

Nadelen van DNG RAW

  • (Veel) grotere bestanden
  • Het duurt langer om foto’s weg te schrijven
  • RAW-foto’s kunnen niet zomaar gedeeld worden op social media
  • Speciale software vereist voor ‘ontwikkelen’ foto

Dronefotografie (3e herziene editie)

Meer lezen over dronefotografie?

Wil je meer weten over de basics van het fotograferen met drones? Bestel dan mijn boek ‘Dronefotografie‘. De derde editie van dit boek kost € 29,99 en is te koop bij Bol.com. Je kunt het boek ook direct bestellen bij Van Duuren Media

In het boek worden de mogelijkheden om te fotograferen met een drone stapsgewijs uiteengezet. Als eerste worden de onderdelen van een cameradrone besproken. Daarna volgt de bespreking van een aantal populaire drones in verschillende prijsklassen. Na een korte introductie digitale fotografie volgen adviezen voor het daadwerkelijk fotograferen vanuit de lucht. Er wordt afgesloten met enkele praktische adviezen en tips voor mensen die verder willen gaan. Het geheel is aangevuld met inspirerende luchtfoto’s van dronefotografen uit de hele wereld.

Avatar foto

Wiebe de Jager

Wiebe de Jager (@wdejager) is oprichter van Dronewatch en auteur van de boeken Dronefotografie en Dronevideo's maken. Wiebe is A1/A2/A3 gecertificeerd dronepiloot en beschikt over een exploitatievergunning voor de Specific categorie.

6 gedachten over “Haal meer uit je dronefoto’s met DNG RAW

  • leuk die informatie over JPEG+RAW en het boek dat je kunt kopen, maar wat moet ik daarmee?
    Ik heb een DJI mini 2 en maak video en foto’s voor mijn hobby.
    Waarom geef je na dit bovenstaande verhaal over RAW niet gelijk even weer welk programma ik als fotoshop programma kan gebruiken en hoe ik dat kan bemachtigen.
    Een boek is leuk maar voor mij niet interessant….

    Beantwoorden
  • Ik schiet alles met RAW / DNG en gebruik geen JPG meer. Via (gratis) FastStone image viewer (https://www.faststone.org/download.htm) kun je ook direct raw files bekijken en wat basis bewerkingen uitvoeren.
    Omdat de camera van een (kleine) drone altijd een compromis is van kosten, kwaliteit en gewicht is het ook aan te bevelen minimaal 5 beelden AEB te schieten om de uiteindelijke HDR foto nog meer dynamisch bereik te geven. Let wel op dat de drone langer stil moet hangen om de 5 opnames direct na elkaar te maken.
    Mocht je toch in JPG willen blijven schieten, dan kun je nog een LOG formaat kiezen waarbij het dynamisch bereik gecomprimeerd wordt. De foto ziet er dan nogal flets uit maar kan na editen meer detail in schaduw en hooglichten bevatten als een jpg zonder log formaat.
    Ik gebruik de originele Mavic Pro als drone

    Beantwoorden
  • ik zoek een gratis progamma waar ik foto¨s in kan bewerken

    Beantwoorden

Laat een antwoord achter aan Wiebe de Jager Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Meld je aan voor onze nieuwsbrief!

Vul hieronder je gegevens in en blijf op de hoogte.

Open nieuwsbrief aanmeldformulier