België heeft primeur met eerste dronetransport van menselijk weefsel
In Antwerpen is maandag met behulp van een drone een stukje menselijk weefsel overgevlogen tussen twee ziekenhuizen. Volgens de betrokkenen is het voor het eerst dat dit in Europa is gebeurd. In de nabije toekomst moeten drones op regelmatige basis medische goederen, bloedmonsters en biopten gaan overvliegen. Het is op langere termijn zelfs denkbaar dat patiënten per drone vervoerd zullen worden.
Missieparameters
De proefvlucht met menselijk weefsel aan boord vond plaats van ZNA Middelheim naar GZA Ziekenhuizen campus Sint-Augustinus, over een afstand van 1,2 km hemelsbreed. Op een kruishoogte van 80 meter deed de drone er vier minuten over om deze afstand af te leggen. Daarbij werd ten behoeve van de veiligheid zoveel mogelijk boven groenzones en dunbevolkte gebieden gevlogen. Ook werd er nog niet op maximale snelheid gevlogen.
De drone waarmee het weefsel werd vervoerd betreft een door SABCA ontwikkelde X-8 multicopter. Om boven bebouwd gebied te mogen vliegen is deze uitgerust met een geïntegreerde parachute volgens de ASTM F3322-18 standaard. Zodra er een storing in de aandrijving optreedt, wordt deze parachute automatisch uitgeworpen, om zodoende een zachte landing te garanderen.
De vlucht werd uitgevoerd door de Antwerpse operator Helicus. Dit bedrijf beschikt als eerste operator in Europa over een operationele autorisatie om boven een stad én buiten het gezichtsveld van de piloot (BVLOS) vluchten uit te voeren onder de EU-wetgeving. Daarvoor gebruikt het een eigen Command & Control Centre. De gehanteerde procedures zijn deels ontwikkeld binnen het Europese SAFIR-Med project.
Primeur met medisch weefsel
In juni vond de eerste dronevlucht boven bebouwd gebied plaats in Antwerpen. Toen was er echter nog geen sprake van een medisch transport. Deze keer had de drone een tumor aan boord, die kort daarvoor tijdens een operatie was weggenomen bij een patient. Dat weefsel moet zo snel mogelijk ter analyse naar een laboratorium, zodat nog tijdens de operatie bepaald kan worden of er nog meer weefsel weggenomen moet worden. Door dergelijke biopten per drone te vervoeren, wordt voorkomen dat er kostbare minuten verloren gaan.
Volgens Mikael Shamim, CEO van Helicus, is dit nog maar het begin. “Er is nog veel meer mogelijk, ook met andere stalen, bloed en medicatie bijvoorbeeld. De toekomst van drones is een stapsgewijze aanpak. Momenteel focussen we op redelijk korte afstanden waarvan we het begin- en eindpunt kennen, maar we zijn ook al langere afstanden aan het voorbereiden”, zegt hij tegenover de VRT.
AED’s en zelfs patiënten vervoeren
Als voorbeeld van een dronevlucht waarbij de eindbestemming op voorhand niet bekend is noemt Shamim het vervoeren van een defibrillator naar iemand met een hartstilstand. “Concreet zouden we zo defibrillatoren kunnen leveren waar nodig. Uit onderzoek blijkt dat het model van Automatische Externe Defibrillatoren (AED) langs de weg niet werkt. Je moet snel ingrijpen, maar je weet niet goed waar zo’n AED is. De uitdaging is dus om drones in te zetten daarvoor.”
Uiteindelijk is het zelfs denkbaar dat patiënten per dronetaxi vervoerd zullen worden. Shamim: “Op langere termijn – al is nu al gebleken dat dat al kan – zouden we zelfs patiënten kunnen vervoeren via drones, maar daarvoor moet er op wetgevend vlak nog het een en ander gesleuteld worden.” Daartoe zouden dan vertiports ingericht kunnen worden op daken van ziekenhuizen, of mogelijk kan er gebruik worden gemaakt van bestaande helipads.
Medical drones in Nederland
Ook in Nederland wordt er hard gewerkt aan het mogelijk maken van medische transportvluchten door middel van drones. Een consortium met daarin onder andere PostNL en ANWB MAA voert daartoe regelmatig proefvluchten uit op diverse locaties in het land. De medische drone van dit consortium was onlangs ook betrokken bij het U-space proefproject AMU-LED. Daarbij werd onder andere getest hoe er omgegaan kan worden met prioritering van dronevluchten in hetzelfde luchtruim.
(coverfoto: GZA Ziekenhuizen)
