Achtergrond

Vooruitblik op 2023: U-space aanstaande, klok tikt voor legacy drones, Inspire 3 op komst?

Het nieuwe jaar is net begonnen en dat is altijd een goed moment om even stil te staan bij de ontwikkelingen die komen gaan. Ook in 2023 zal er weer het nodige veranderen voor de dronesector. Met als meest in het oog springende zaken de bekrachtiging van de Europese U-space-regelgeving en het naderende einde van de overgangsperiode voor legacy drones. En zou DJI dit jaar dan eindelijk met de Inspire 3 komen?

Bekrachtiging U-space-regelgeving

Op 26 januari aanstaande is het zo ver: dan treedt de Europese verordening 2021/664 in werking, ook wel bekend als het regelgevingskader voor U-space. Deze wettekst vormt de basis voor de implementatie van een nieuw type luchtruim dat gereguleerd wordt door een systeem voor digitale luchtverkeersleiding (unmanned traffic management, UTM).

U-space is bedoeld om het groeiende droneverkeer in goede banen te leiden, en dan met name op plekken waar er hogere risico’s bestaan voor andere luchtruimgebruikers of mensen op de grond, zoals rond luchthavens, boven steden, rondom industriegebieden, et cetera. Ook dronevluchten buiten het zicht van de piloot (BVLOS) moeten op grote schaal mogelijk gemaakt worden door U-space.

Op 26 januari treedt het regelgevingskader in werking. Dat betekent niet dat operators direct te maken krijgen met U-space: zo ver is het nog lang niet. Eerst moeten alle lidstaten zones aanwijzen die in eerste instantie gekenmerkt worden als U-spaceluchtruim. Daarna moeten de systemen ingericht worden om U-spacediensten te verlenen aan exploitanten.

Het is op dit moment nog lastig te zeggen wat de invoering van U-space precies gaat betekenen voor zowel drone-operators als voor de bemande luchtvaart. Sowieso zal van ieder luchtvaartuig in U-spaceluchtruim bekend moeten zijn wie de operator is en wat de actuele locatie en vliegrichting is. Afgezien van zelfgebouwde drones <250 gram of drones met een C0-label is zomaar rondvliegen in U-spaceluchtruim er niet meer bij.

Nu voorzien de nieuwste drones met een Cx-label wel in Remote ID, maar dat is gebaseerd op radiosignalen (broadcast RID). De vraag is of dat zal volstaan in U-spaceluchtruim: mogelijk wordt network RID de norm. Omgekeerd is het de vraag of de ADS-B-signalen die bemande luchtvaartuigen uitzenden op de een of andere manier omgezet kunnen worden in voor UTM-systemen verwerkbare Remote ID-informatie.

Klok tikt voor legacy drones

Een andere verandering die 2023 met zich meebrengt is het einde van de overgangsperiode voor drones zonder Cx-label. Na 31-12-2023 – nog een jaar dus – is het niet meer toegestaan om met zogenaamde legacy drones nabij mensen te vliegen. Iedere wat oudere drone die meer weegt dan 250 gram mag dan alleen nog gebruikt worden in Open subcategorie A3, op minstens 150 meter afstand van mensen, bebouwing, wegen, spoorlijnen en recreatiegebieden.

Dat betekent dat drones zonder Cx-label nog maar zeer beperkt inzetbaar zijn in de Open categorie. Tenzij de fabrikant een update uitbrengt – zoals laatst in het geval van de DJI Mavic 3 – wordt de inzetbaarheid van je drone na 31 december ernstig verminderd. Vlieg je met een wat ouder toestel, zoals een Mavic 2, Phantom 4 of Inspire 2, dan kun je waarschijnlijk niet op zo’n update rekenen.

Alleen legacy drones die minder wegen dan 250 gram mogen gebruikt blijven worden in Open subcategorie A1, alhoewel er nog altijd onduidelijkheid is of er daarbij nu naar het daadwerkelijke startgewicht of het theoretisch maximale startgewicht (MTOW) wordt gekeken. Het blijft dus nog even een vraagteken hoe het zit met de populaire drones uit de DJI Mini-serie, aangezien de MTOW van deze drones (die niet wordt gespecificeerd door DJI) wel degelijk boven de 250 gram ligt.

Inspire 3 op komst?

Dan voor wat betreft nieuwe DJI-drones. Vorig jaar december lekte er een product roadmap uit met aankomende DJI-producten die in 2022 op de markt zouden komen. Daarop stonden de DJI Mini 3 (die uiteindelijk zelfs in twee uitvoeringen verscheen), de DJI FPV Mini (dat werd de Avata) en de DJI Inspire 3.

Van dit lijstje is alleen de Inspire 3 is nog niet geïntroduceerd, maar er werd eind vorig jaar wel volop mee testgevlogen. Het ligt dus in de lijn der verwachtingen dat DJI in 2023 eindelijk een opvolger voor de toch wel zwaar verouderde Inspire 2 zal aankondigen. Filmen in 8K zal tot de mogelijkheden behoren, de vliegtijd zal flink omhoog gaan en we kunnen obstakeldetectie in alle richtingen verwachten.

SORA-problematiek

Tot slot nog een laatste observatie voor 2023. Drone-operators die actief willen worden in de Specific categorie kunnen drie verschillende trajecten volgen: een standard scenario (STS) declareren, een autorisatie aanvragen op basis van een pre-defined risk assessment (PDRA), of een autorisatie aanvragen op basis van een specific operations risk assessment (SORA). Die laatstgenoemde optie geeft de meeste operationele mogelijkheden, maar is ook het meest complex qua uitwerking en implementatie.

Nu is de SORA-methodologie nog volop in ontwikkeling. Vanuit samenwerkingsverband JARUS is er een nieuwe versie van SORA aangekondigd, namelijk versie 2.5. Hierin is flink geschoven met risicobepaling en risicomitigatie. Het gaat te ver om hier precies uit te leggen wat er nu precies gaat veranderen, maar het lijkt erop dat operaties in de nabijheid van mensen – lees: in de bebouwde omgeving – zeker in de context van Nederland veel hogere eisen zullen stellen aan operators dan bij de huidige versie van SORA het geval is. En het traject was al niet bepaald eenvoudig.

Achter de schermen is hierover het laatste woord nog niet gezegd, maar als je van plan bent om actief te worden in de Specific categorie, dan is het verstandig om deze ontwikkeling even extra goed in de gaten te houden. Tot 6 maart 2023 is het mogelijk om feedback in te dienen op de nieuwe SORA 2.5.

Avatar foto

Wiebe de Jager

Wiebe de Jager (@wdejager) is oprichter van Dronewatch en auteur van de boeken Dronefotografie en Dronevideo's maken. Wiebe is A1/A2/A3 gecertificeerd dronepiloot en beschikt over een exploitatievergunning voor de Specific categorie.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Meld je aan voor onze nieuwsbrief!

Vul hieronder je gegevens in en blijf op de hoogte.

Open nieuwsbrief aanmeldformulier