Geomagnetische storm op komst: let komende week op Kp-index

De zon zorgt af en toe voor kosmisch vuurwerk. Momenteel stroomt er een stevige zonnewind richting de aarde als gevolg van een gat in de atmosfeer van de zon. Dit fenomeen kan op 4 en 5 december leiden tot een geomagnetische storm, zo waarschuwt het Amerikaanse onderzoeksinstituut SWPC (Space Weather Prediction Center). Dronevliegers doen er komende week verstandig aan om de actuele Kp-index te checken voordat ze gaan vliegen.

Zonnestorm

Geomagnetische stormen, veroorzaakt door coronal mass ejections (CME) – massale uitstoten van gemagnetiseerd plasma vanuit de buitenste atmosfeer van de zon – kunnen diverse verstoringen veroorzaken op aarde. Het SWPC voorspelt een G2-storm op maandag, gevolgd door een G1-storm op dinsdag.

Een van de mogelijke gevolgen van deze geomagnetische storm is de verstoring van GNSS-ontvangers. GNSS, of Global Navigation Satellite System, wordt gebruikt voor nauwkeurige positiebepaling op aarde. Dronevliegers wordt dan ook aangeraden om de zogenaamde Kp-index in de gaten te houden, die aangeeft hoeveel zonne-activiteit er momenteel wordt gemeten in het aardmagnetisch veld.

Kp-index

Verschillende drone preflight apps bieden de mogelijkheid om deze Kp-index te tonen en te waarschuwen voor hoge waardes. Bij een Kp-index hoger dan 5 kan er sprake zijn van een onnauwkeurige positiebepaling van drones, met mogelijk onvoorspelbaar gedrag tot gevolg. Het is daarom belangrijk voor dronepiloten om extra voorzichtig te zijn en deze verstoringen in de gaten te houden.

Een interessant neveneffect van deze geomagnetische activiteit is dat de kans op het zien van het noorderlicht toeneemt, zelfs hier in Nederland. De recente stormwaarschuwing, die eindigde op zaterdagochtend, bereikte “sterke” G3-niveaus, waardoor het noorderlicht op meer zuidelijke breedtegraden te zien was dan normaal.

11-jarige cyclus

Het is belangrijk op te merken dat deze zonneactiviteit deel uitmaakt van een cyclus. De zon vertoont activiteit die varieert gedurende een cyclus van ongeveer 11 jaar. Momenteel nadert de zon een “zonne-maximum” in 2024, wat meer CME-evenementen betekent naarmate het einde van de cyclus nadert.

A coronal hole high speed stream is likely to cause G2 (Moderate) geomagnetic storming on 04 Dec (UTC Day) and G1 (Minor) storming on 05 Dec. pic.twitter.com/ymziRuwEfc

— NOAA Space Weather (@NWSSWPC) December 2, 2023