Proef met droneverstoring in het centrum van Londen

Voor zover bekend wordt er vandaag voor het eerst geëxperimenteerd met het verstoren van drones in het centrum van Londen. Dit blijkt uit een NOTAM die vanochtend is geactiveerd. In de mededeling, die bestemd is voor luchtruimgebruikers, wordt gewaarschuwd voor zowel GPS-verstoring als het verstoren van radiosignalen. Maar wat wordt er precies verstaan onder ‘GNSS jamming’ en ‘radio frequency jamming’?

Tegenmaatregelen

In veel landen wordt achter de schermen intensief gezocht naar maatregelen tegen ongewenste drones, onder de verzamelnaam counter UAS (cUAS). Dit begint met het installeren van detectiesystemen, om drones te kunnen opmerken. Een volgende stap is het daadwerkelijk ingrijpen bij potentieel gevaarlijke drones. Hiervoor worden verschillende kinetische oplossingen ontwikkeld, variërend van richtsystemen voor geweren tot vangnetten en zelfs laserkanonnen. Minder ingrijpend, en daardoor iets laagdrempeliger inzetbaar, zijn maatregelen die gericht zijn op het verstoren van drones.

Er zijn twee methoden voor het op afstand verstoren van dronevluchten. De eerste methode betreft het storen van de satellietsignalen die drones gebruiken voor hun positionering, ook wel GNSS jamming of GPS jamming genoemd. (GNSS jamming omvat meer dan alleen het verstoren van GPS-signalen, omdat er naast het Amerikaanse GPS nog andere satellietsystemen zijn voor navigatie, zoals het Chinese Beidou en het Europese Galileo.)

De tweede methode richt zich specifiek op het verstoren van de datalink tussen drone en bestuurder. Door middel van een gericht stoorsignaal op dezelfde frequenties wordt de verbinding effectief onderdrukt. Dit staat ook bekend als radiofrequentieverstoring. Het gevolg is dat de drone niet meer reageert op besturingssignalen van de piloot en ook de videoverbinding kan wegvallen.

Test met meervoudige jamming

Het meest effectief is de gelijktijdige inzet van beide methoden, dus zowel GNSS-verstoring als radiofrequentieverstoring. Gangbare (consumenten)drones zullen, afhankelijk van hun instellingen en het soort verstoring dat wordt toegepast, ter plaatse blijven hangen, hun koers verliezen en meedrijven met de wind, een daling inzetten of terugkeren naar het opstijgpunt. Van een volledige controle over de drone is dan geen sprake, maar in ieder geval kan voorkomen worden dat de drone een bepaalde bestemming bereikt.

Naar het zich laat aanzien vindt er vandaag een test plaats met de genoemde oplossingen. In een cirkelvormig gebied met een straal van ongeveer 3 km rondom de Tower Bridge kan er vanochtend sprake zijn van GNSS (GPS) en radiofrequentieverstoring, blijkt uit een Notice to Airmen (NOTAM) die enkele dagen geleden werd gepubliceerd.

interesting GNSS Jamming #NOTAM for #London active 14/03/2024#Drone ops heads-up🙌🏼 pic.twitter.com/Sx3oYzKsie

— GORILLA DRONES 🎥📸 (@gorilladrones) March 12, 2024

Ongewenste neveneffecten

Dergelijke tests zijn niet zonder risico. Regulier luchtverkeer (naast bonafide drones ook bemande luchtvaart) kan verstoord raken en ook schepen kunnen onbedoeld uit koers raken. Vandaar de waarschuwing per NOTAM. De inzet van jammers vindt vanwege ongewenste neveneffecten niet lichtzinnig plaats, en in veel landen mogen alleen specifiek bevoegde ambtenaren en instanties dergelijke technieken gebruiken.

De locatie en omvang van de proef, de Tower Bridge en omgeving, wijst mogelijk op een test van vast opgestelde jammers, bedoeld om Londen op elk moment te kunnen beschermen tegen aanvallen op toeristische of politiek gevoelige hotspots. Al in 2015 werd er door Scotland Yard voorgesorteerd op de inzet van mobiele jammers tijdens grote evenementen, een uitbreiding met locatiegebonden apparatuur ligt voor de hand.

Niet waterdicht

Overigens vormen jammers geen waterdichte oplossing tegen ongewenste drones. Er zijn bijvoorbeeld drones die helemaal geen radiocommunicatie onderhouden met een piloot op afstand en die een vooraf geprogrammeerde route volgen, zoals de kamikazedrones die volop in en door Oekraïne worden ingezet. Ook bestaan er technieken die ervoor zorgen dat een drone niet afhankelijk is van GPS of andere GNSS-systemen voor navigatie.

(coverafbeelding ter illustratie – bron: Blighter Surveillance Systems)