Langzame groei aantal Specific categorie operators volgens nieuwe cijfers ILT (+update)

Nederland telt momenteel iets meer dan 250 drone-operators met een operationele autorisatie voor dronevluchten in de Specific categorie. Dit blijkt uit een nieuw overzicht van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT). In anderhalf jaar tijd zijn er slechts zo’n 50 vergunningen afgegeven. Onduidelijkheid rondom containment is mede debet aan de geringe toename.

Overzicht

Het overzicht van gecertificeerde UAS operators toont een tabel met afgegeven en doorgehaalde operationele autorisaties. Handhavers en potentiële klanten kunnen met behulp van deze tabel controleren of een partij bevoegd is om bepaalde typen dronevluchten uit te voeren, zoals vluchten in militair of civiel gecontroleerd luchtruim, vluchten buiten het zicht van de piloot (EVLOS/BVLOS), nachtvluchten of operaties boven vitale infrastructuur.

Volgens de meest recente versie van het overzicht, gepubliceerd op 19 juli 2024, telt Nederland 256 operators met een exploitatievergunning. Hoewel de lijst 264 vergunningnummers bevat, zijn er 8 doorgehaald. In 2 gevallen zijn deze doorhalingen operators die zijn overgegaan naar een LUC-vergunning.

Langzame groei

Sinds februari 2023 is het aantal drone-operators in de Specific categorie slechts met 57 toegenomen. Volgens branchevereniging DCRO, die de belangen van gecertificeerde operators vertegenwoordigt, speelt met name de onduidelijkheid rond containment hierbij een rol.

Dit blijkt ook uit het overzicht: sinds juni van dit jaar zijn de meeste afgegeven vergunningen beperkt tot operaties met ten hoogste luchtruimrisico ARC-c, oftewel basic containment. Dat is met name in bevolkte gebieden een belangrijke beperking.

Containment als heet hangijzer

Het begrip ‘containment’ verwijst naar maatregelen en protocollen die zijn ontworpen om de risico’s van droneoperaties te beheersen en te minimaliseren, vooral in situaties waarin een drone defect raakt of buiten zijn bedoelde operationele gebied vliegt. Dit omvat technologieën en procedures om ervoor te zorgen dat drones veilig terugkeren of gecontroleerd kunnen landen zonder schade aan mensen, eigendommen of de omgeving te veroorzaken.

Enkele voorbeelden van containmentmaatregelen zijn:

Geofencing: Virtuele grenzen instellen om drones binnen bepaalde gebieden te houden en te voorkomen dat ze verboden zones binnenvliegen.
Flight termination systems (FTS): Systemen die onafhankelijk van de drone werken en die automatisch een vlucht beëindigen bij technische storingen of verlies van communicatie.
Parachutes: Noodparachutesystemen (vaak als onderdeel van een FTS) die kunnen worden ingezet om de drone veilig naar de grond te brengen in geval van een noodsituatie.

Problematisch is alleen dat deze veelal technische maatregelen nog niet door de ILT geaccepteerd worden als manier om te voldoen aan de vereisten voor containment, waardoor er bijna geen vergunningen voor enhanced containment worden verstrekt. Dit terwijl uit eerdere cijfers van DCRO blijkt dat er in de praktijk amper fly-aways voorkomen bij de aangesloten operators.

Update (25 juli)

Inmiddels heeft de ILT uitgebreid gereageerd op ons verzoek om meer informatie. Hieronder zijn de vragen en antwoorden integraal te lezen:

V1. Er zijn sinds februari 2023 slechts rond de 50 nieuwe vergunningen afgegeven, als ik het overzicht vergelijk met een eerder overzicht. Wat is de reden dat het aantal operators zo langzaam toeneemt?

A1. Sinds februari 2023 zijn rond de 60 vergunning afgegeven. De groei van het aantal operators is afhankelijk van het aantal aanvragen voor een vergunning, de doorlooptijd voor de behandeling van de aanvraag en het aantal vergunningen dat vervalt, wordt geschorst of ingetrokken. De ILT heeft geen invloed op het aantal aanvragen. De doorlooptijd is afhankelijk van meerdere standaardfactoren. De groei wordt op dit moment ook beïnvloed door hetgeen dat in het antwoord op vraag 2 staat.

V2. Sinds juni dit jaar worden er vrijwel alleen nog vergunningen voor ARC-C / basic containment afgegeven. Wat is hiervan de reden?

A2. EASA heeft naar aanleiding van een audit in 2023 geconstateerd dat ILT, zonder meer, vergunningen afgaf voor operaties waarvoor enhanced containment een vereiste is. Deze situatie is ontstaan doordat bij de omzetting van oude nationale vergunningen (het ROC) er destijds vanuit mocht worden gegaan dat de te gebruiken drones waarvoor eerder een speciaal-BvL was afgegeven (en dus een individuele keuring had ondergaan) voldeden aan de eisen voor enhanced containment. Na de omzetting was het afgeven van vergunningen met enhanced containment de standaard geworden. Onterecht, volgens EASA.

Naar aanleiding van deze bevinding geeft de ILT alleen nog vergunningen af voor enhanced containment als de juiste ondersteunende documentatie bijgevoegd is. Het controleren van de documentatie neemt soms meer tijd in beslag en daarnaast heeft de ILT aanvragers de keuze gegeven om of de op basis van enhanced containment aangevraagde vergunning éérst af te geven op basis van basic containment om deze later (ambtshalve) om te kunnen zetten óf te wachten tot het moment dat de hieraan gerelateerde Alternatieve Means of Compliance (AltMoC) van toepassing is (zie antwoord op vraag 3) en de vergunning dán af te geven. Veel aanvragers hebben ervoor gekozen om te wachten.

V3. Wat wordt eraan gedaan om enhanced containment c.q. ARC-D weer mogelijk te maken?

A3. Triggers voor enhanced containment criteria staan in paragraaf 2.5.3 van AMC1 bij artikel 11 van (EU)2019/947 (SORA) en zijn niet alleen gerelateerd aan ARC-d. De ILT werkt op dit moment aan een Alternatieve Means of Compliance (ALTMoC) waarmee enhanced containment alleen vereist is als dat nodig is om een acceptabel veiligheidsniveau te garanderen. Deze ALTMoC is inhoudelijke gelijk aan wat JARUS heeft gepubliceerd voor enhanced containment in SORA 2.5.

De ALTMoC ligt op dit moment bij EASA ter beoordeling. Acceptatie van de ALTMoC door EASA is nodig voor het oplossen van de bevinding. Daarnaast werkt EASA met de lidstaten (ook de ILT werkt daaraan mee) aan het vereenvoudigen van de wijze waarop kan worden aangetoond dat het systeem en de procedures voldoen aan de enhanced containment requirements.

V4. Hoeveel vergunningaanvragen zijn er momenteel in behandeling cq. staan er on hold? Met andere woorden: hoeveel operators zitten er in de wachtkamer?

A4. Er zijn op dit moment 72 aanvragen in behandeling gerelateerd aan operationele autorisaties. Dit zijn niet alleen nieuwe operators, maar ook aanvragen voor wijzigingen van een vergunning.

V5. Klopt er dat Nederland slechts 2 LUC exploitanten telt?

A5. Ja dat klopt en er is op dit moment 1 aanvraag voor een LUC in behandeling.