Innovatie uit Twente: drone achtervolgt gezenderde hoornaar om nest op te sporen

In de strijd tegen de invasieve Aziatische hoornaar heeft het in Twente gevestigde bedrijf Robor Electronics een innovatieve microzender ontwikkeld die de traditionele methoden van nestopsporing drastisch verbetert. Waar voorheen bijenhouders en onderzoekers zware inspanningen moesten leveren om vliegroutes te traceren en nesten te lokaliseren, biedt deze nieuwe technologie een efficiëntere en nauwkeurigere oplossing.

Van warmtebeeld naar microzender

De Aziatische hoornaar vormt een ernstige bedreiging voor lokale ecosystemen en biodiversiteit in Europa. Deze invasieve soort jaagt intensief op honingbijen, die cruciaal zijn voor bestuiving van gewassen en wilde planten. Hierdoor worden bijenpopulaties drastisch verminderd, wat leidt tot ecologische en economische schade. Bovendien kunnen Aziatische hoornaars agressief reageren op mensen en huisdieren wanneer ze zich bedreigd voelen, wat hun aanwezigheid nog problematischer maakt. De noodzaak om hun nesten effectief op te sporen en te vernietigen is dus essentieel om verdere schade te voorkomen.

In 2017 werd in het Zeeuwse Dreischor voor het eerst een nest van de Aziatische hoornaar in Nederland ontdekt met behulp van een drone uitgerust met een warmtebeeldcamera. Dit was een aanzienlijke doorbraak, hoewel de methode haar beperkingen had. De warmtebeeldtechniek werkte het best onder specifieke omstandigheden, zoals bewolkte dagen zonder teveel zon, en vereiste een voorafgaande intensieve voorbereiding van het zoekgebied door insectenkenniscentrum EIS.

In 2020 volgde een nieuwe aanpak met een microzender uit Engeland, ontworpen voor het volgen van insecten. Hoewel deze methode succesvoller bleek bij het traceren van hoornaars tot hun nest, was de zender duur en vaak niet herbruikbaar. Elke zender kostte €180,- en ging meestal verloren na gebruik, wat het een kostbare aangelegenheid maakte.

Verbeterde microzender en ontvanger op drone

Robor Electronics heeft deze uitdaging aangepakt door een eigen microzender te ontwikkelen, met talrijke voordelen ten opzichte van bestaande technieken. De nieuwe zender is herbruikbaar, oplaadbaar en extreem licht (<0,16 gram). Daarnaast heeft de zender een kortere antenne (<3,5 cm) die gebruik maakt van een 2.4 GHz frequentie, waardoor de hoornaar stabiel kan vliegen zonder gehinderd te worden. De zender kan snel en eenvoudig worden aangebracht.

De hogere frequentie heeft weliswaar nadelen, zoals signaalverlies door obstakels als gebouwen of bomen, maar dit wordt opgevangen door een speciaal ontwikkelde app en een zeer gevoelige ontvanger. Met de app kunnen gebruikers tot 50 meter afstand traceren, terwijl de ontvanger op de grond een bereik heeft tot 500 meter. Door deze ontvanger op een drone, zoals de DJI Mavic 3 Enterprise, te monteren, kan de reikwijdte zelfs worden uitgebreid tot 2 kilometer.

De signalen die het zendertje uitzendt, worden ook via het mobiele netwerk opgepikt en doorgestuurd naar een online platform. Op dit platform wordt een landkaart weergegeven met het foerageergebied en de geschatte locatie van het nest. Hierdoor is het mogelijk om de locatie van de hoornaar bij benadering te volgen zonder fysiek met een pijlontvanger op pad te gaan.

Praktische toepassing en toekomstperspectieven

De Aziatische hoornaar vliegt zelden verder dan 2 kilometer van zijn nest, waardoor de combinatie van drone en zender ideaal is voor het opsporen van nesten. De Mavic 3 Enterprise drone, uitgerust met de PSDK-interface, maakt het mogelijk om de signaalsterkte en peilrichting eenvoudig te visualiseren op de controller. Het is dankzij eigen software zelfs mogelijk om de hoornaar automatisch te volgen tot aan zijn nest.

De innovatie van Robor Electronics biedt niet alleen een oplossing voor het bestrijden van de Aziatische hoornaar, maar opent volgens directeur Roger Borre ook de deur naar andere toepassingen. “Denk hierbij aan counterdrone detectie of het identificeren van drones op grote afstand via remote ID.”